4. Güneydoğu Avrupa Kadın Beledı̇ye Başkanları Forumu İlham Verdi
Güneydoğu Avrupa Kadın Belediye Başkanları Forumu’nun dördüncüsü Güneydoğu Avrupa Yerel Yönetim Birlikleri Ağı (NALAS) ve Marmara Belediyeler Birliği (MBB) tarafından UN-Women, GIZ ve KDZ’nin desteğiyle 13-14 Aralık 2022 tarihlerinde İstanbul’da düzenlendi.
Güneydoğu Avrupa Kadın Belediye Başkanları Forumu kadın belediye başkanlarını, belediye meclis başkanlarını, yerel yönetim birliklerini ve yerel düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesini destekleyen profesyonelleri bir araya getiren bir geleneğe dönüşüyor. Forum, seçilmiş kadın yetkililerin birbirleriyle tanışmaları, ağ kurmaları, fikir alışverişinde bulunmaları, birbirlerine ilham ve güç vermeleri için fırsat sunuyor.
NALAS Başkanı ve Leskofça Belediye Başkanı Goran Cvetanovic açılış konuşmasında “Yerel yönetimler; kadınların ve erkeklerin nasıl temsil edildiği, onların ihtiyaçlarının nasıl karşılandığı ve potansiyellerini kullanarak lider olarak yetişmeleri için nasıl güçlendirildikleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ancak henüz arzu edilen noktada olmadığımızı kabul etmeliyiz.” dedi. Cvetanovic ayrıca; “Kadınlar merkezi ve yerel yönetimlerde yeterince temsil edilmemektedir. Her iki yılda bir yayınlanan NALAS Cinsiyet Verileri Raporu, Güneydoğu Avrupa belediye başkanlarının sadece %8,35’inin kadın olduğunu, belediye meclislerinde kadın temsilinin ise yıllar içinde iyileşerek %30 civarına ulaştığını göstermektedir.” şeklinde sözlerine ekledi.
UN Women Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi Bölge Direktörü Jo-Anne Bishop, “Politikalar farklı kadın ve kız çocuk gruplarının ihtiyaç ve önceliklerini dikkate aldığında, kamu hizmetleri daha iyi planlanabilir ve böylece hizmet sunumu ve bütçeler daha etkili kullanılır.” dedi.
MBB Encümen Üyesi ve Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı Hasan Tahsin Usta; “Temel ilkelerimizden biri ‘kimseyi geride bırakmamaktır. Günümüzde iklim değişikliği, göç, pandemi gibi küresel sorunlar dezavantajlı grupların karşı karşıya kaldığı eşitsizlikleri daha da derinleştirmektedir ve bu krizlerden en çok etkilenenlerden biri de kadınlardır. Bu nedenle, toplumsal cinsiyete göre ayrıştırılmış veriler, en uygun hedeflerin belirlenmesi, uygun politikaların oluşturulması ve bunların eyleme geçirilmesi için büyük önem taşımaktadır. NALAS üyeleri olarak, NALAS ve UN Women’ın desteğiyle birbirimizden öğrenerek bu konuda fark yaratabiliriz.” şeklinde konuştu.
Karar verici kadın yetkililer, 21 konuşmacının yer aldığı beş tematik oturumda yeni kavramları öğrenme ve kentlerde ve belediyelerde toplumsal cinsiyet eşitliğini geliştirebilecek önlemler konusunda deneyimlerini paylaşma fırsatı buldu.
Forumda aşağıdaki tematik oturumlar düzenlendi:
-Kadın ve erkeklerin yaşamlarını iyileştirmeye yönelik bir yaklaşım olarak Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Yerel Yönetimlerin Rolü,
-Kadınlar ve akıllı şehirler,
-Dezavantajlı grupların kapsanması – kadınlar ve kız çocukları,
-Yerel hizmetlere katılım,
-Yerel Yönetim Birlikleri ve Toplumsal Cinsiyetin Anaakımlaştırılması – yerel düzeyde eşitliği teşvik etmek için tedbirler oluşturma ve uygulama kapasitesi.
Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme
Katılımcılar, İstanbul, Kruşevac ve Lushnja’da toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme uygulayarak kız çocukları ve kadınların konumunu iyileştiren uygulamaları dinledi.
Loşna Belediye Başkanı Eriselda Sefa “Hiç şüphe yok ki kadın ve erkeklerin, kız ve erkek çocuklarının toplumsal ihtiyaçlarını bilmeden, bir bütçe programının yararlanıcıları hakkında somut verilere sahip olmadan, biz ve belediye personelimiz toplumsal cinsiyet yaklaşımıyla iyi ve etkili bütçe programı politikaları oluşturamayız. Bununla birlikte, bu istatistiki verilerin niteliksel olarak toplanması da bir o kadar önemli. Bu benim çalışmalarımın odak noktasını oluşturmaktadır; böyle resmi bir veri tabanımız olmayacak ancak verileri toplumsal cinsiyet temelli bütçe programı çalışmalarımızda bir rehber olarak kullanacağız.” dedi.
“Belediye, toplumsal cinsiyet eşitliği bileşenlerini yerel düzeydeki kamu politikalarına uygulamanın yanı sıra Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçelemeyi bütçe programlarına dahil etmek için aktif olarak çalışmaktadır.” diyen Kruşevac Belediye Başkanı Jasmina Palurovic, bütçe programları ile serbest meslek sahipleri ve tarımsal aile çiftlikleri için sübvansiyonlar sağladıklarını ve önemli miktarda fonun kadınlara aktarıldığını belirtti.
İstanbul Kent Konseyi Başkanı Tülin Hadi ise kadınların, dezavantajlı grupların ve toplumun diğer kesimlerinin politika yapımına katılımını artırmayı amaçlayan projelere odaklandı. Hadi, İstanbul Kent Konseyi’nin en başarılı uygulamalarından biri olan katılımcı bütçeleme faaliyetlerini anlattı.
UN Women, toplumsal cinsiyete duyarlı bir kamu maliyesi sisteminin üç önemli bileşenini ölçen SKA 5.c.1 gösterge tablosunu sundu:
-Politikaların, programların ve kaynakların mevcut olup olmadığını belirleyerek bir hükümetin toplumsal cinsiyet eşitliğini ele alma yaklaşımı;
-Bu politika hedeflerine yönelik kaynak tahsisatlarını takip edecek mekanizmaların varlığı ve
-Kadınlara karşı hesap verebilirliği artırmak için kaynak tahsislerini kamuya açık hale getirecek mekanizmaların varlığı.
“Tablo, yaptıklarımızın yeterli olmadığını gösteriyor.”
Pazaryeri Belediye Başkanı Zekiye Tekin ve NALAS Dijitalleşme ve Akıllı Şehir Sorumlusu Jana Belcheva Andreevska, kız çocuklarının ve kadınların konumunu ve katılımını iyileştiren akıllı şehir hizmetlerinin geliştirilmesi konusunu ele aldı.
Başkan Tekin “Kadınların iş hayatına katılımında bazı olumlu gelişmeler olsa da yerel yönetimlerin üst düzey yönetiminde kadın oranına baktığımızda, Türkiye’de belediye meclis üyesi oranının bile %11 olduğunu görüyoruz. Tüm yerel yönetim türlerinde üst düzey yönetimin genel toplamına baktığımızda ise bu rakam sadece %3’tür. Bu tablo bize yaptıklarımızın yeterli olmadığını ve çok daha fazla sorumluluğumuz olduğunu gösteriyor.” Dedi.
Cruzesti Belediye Başkanı Violeta Crudu ve GIZ BH Koordinatörü Tatjana Junuzagic, kız çocukları ve kadınlar da dahil olmak üzere dezavantajlı gruplara yönelik sosyal kapsayıcılığın geliştirilmesi konusuna değindi. GIZ BH Koordinatörü Tatjana Junuzagic, “Uyumlu bir toplumda yakın sosyal ilişkiler, güçlü bir bağlılık duygusu ve ortak yarara odaklanmanın yanı sıra olumlu devlet-toplum ilişkileri vardır.” dedi.
NALAS Program Sorumlusu Boran Ivanoski, NALAS’ın katı atık hizmetlerinin yaygınlaştırılmasına ilişkin metodolojisini ve Bijeljina’da uygulanan pilot uygulamayı sundu. Ardından Forum katılımcıları tarafından yönetilen şehir ve belediyelerde yaygınlaştırılması gereken öncelikli hizmetlerin hangileri olduğu konusunda fikir alışverişinde bulunuldu.
NALAS üyesi yerel yönetim birlikleri, Moldova Yerel Yönetimler Kongresi (CALM), Romanya Belediyeler Birliği (AcoR), Kosova Belediyeler Birliği (AKM) ve Bulgaristan Ulusal Belediyeler Birliği (NAMRB), yerel düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliğinin ilerletilmesi için yaptıkları savunuculuk ve kapasite geliştirme çalışmalarını paylaştı. CALM, Kadın Belediye Başkanları Forumu aracılığıyla kadın belediye başkanlarına verdikleri destekten ve aynı zamanda yerel yönetimlerdeki kadınlara belediye başkanı olmaları yolunda eğitim verip onları motive ettiklerinden bahsetti. AcoR, Komünlerin Kadın Belediye Başkanları Birliği’nden ve aynı zamanda kadın belediye başkanlarına sağladıkları uluslararası görünürlük ve tanınırlıktan bahsetti. AKM, kurumsal yapılarında toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama deneyimlerini ve Eğitim Merkezi programlarının önemli rolünü paylaştı. NAMRB, hükümetler arası diyalogdaki önemli rolüne ilişkin detaylar paylaştı.
NALAS İcra Direktörü Kelmend Zajazi kapanış konuşmasında “İyi uygulamaları paylaştık, birbirimize ilham verdik. Artık trendlerin ne olduğunu daha iyi anlıyoruz ancak çok daha önemlisi, trendler de yaratıyoruz. İşte belediye birlikleri tam da bunun için vardır.” dedi.
MBB Genel Sekreteri M. Cemil Arslan ise “Bizler ‘manel’lerden, yani ‘tümüyle erkeklerden oluşan panellerden’ bıktık. Hepimizin çabalaması gereken şey, kadınların varlığını, çalışmalarını, fikirlerini ve uzmanlıklarını görünür kılmaktır.” dedi.
***
2013 yılı itibarıyla, kapasitelerin geliştirilmesi ve yerel düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi ve iyileştirilmesi NALAS’ın stratejik öncelikleri arasında yer almaktadır. O tarihten bu yana NALAS, politika belgeleri, iyi uygulama derlemeleri, iyi belediyelere ödüller, yerel düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliğinin anaakımlaştırılmasına giriş e-öğrenme kursları, farklı analizler, yayınlar ve değişimler de dahil olmak üzere buna katkıda bulunan bir dizi girişime öncülük etmiştir. Güneydoğu Avrupa Kadın Belediye Başkanları Forumu, Slovenya ve Sırbistan yerel yönetim birliklerinin girişimiyle Aralık 2019’da kurulmuştur.
