İsrafı Kapat, Faydayı Aç: Kentlerde E-Atık Yönetimi Webinarı Gerçekleştirildi
Kaynakların verimli kullanılması, yeniden kullanım ve geri dönüşüm faaliyetlerine odaklanan Avrupa Atık Azaltım Haftası kapsamında Türkiye’de belediyeler başta olmak üzere kamu kurumları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları tarafından farkındalık etkinlikleri düzenlendi. MBB tarafından gerçekleştirilen “Kentlerde E-Atık Yönetimi: İsrafı Kapat, Faydayı Aç!” başlıklı webinar ise 26 Kasım 2025 tarihinde online olarak yapıldı. Elektrikli ve elektronik atıkların çevreye ve ekonomiye etkileri konusunda farkındalık oluşturmayı amaçlayan etkinlikte, belediyelerin ve elektronik atık alanında çalışan girişimlerin yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarına yer verildi.
MBB Çevre Yönetimi Koordinatörü Merve Ağca’nın moderatörlüğünde gerçekleştirilen webinarda, Elektronik Atıkların Geri Dönüşümünü Destekleme Derneği (EAGD) Başkanı Burak Köktürk, elektrikli ve elektronik atıkların (AEEE) AB içinde en hızlı büyüyen atık türlerinden biri olduğunu vurguladı. Cep telefonları, bilgisayarlar, televizyonlar ve buzdolapları gibi geniş bir ürün grubunu kapsayan AEEE'nin doğru şekilde bertaraf edilmediğinde çevre ve halk sağlığı için ciddi riskler oluşturduğunu, ancak doğru geri dönüşümle değerli ve kıt malzemelerin geri kazanılabileceğini ifade etti. Köktürk, EAGD olarak son beş yılda 20 tondan fazla elektronik eşya topladıklarını, 850 bilgisayar ve 76 bilgisayar sınıfı kurarak toplam 18.000 öğrenciye ulaştıklarını belirtti.
Kadıköy Belediyesi’nden Döngüsel Ekonomi Vurgusu
Kadıköy Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürü Aynur Şule Sümer, atık yönetiminde sürdürülebilirlik, çöp miktarını azaltma, öz kaynakların verimli kullanımı ve karbon emisyonunun düşürülmesi hedeflerini paylaştı. Doğrusal ekonomi yerine döngüsel ekonomi modelini benimsediklerini belirten Sümer, bir PC üretiminde 1.500 kg, bir cep telefonu üretiminde ise 75 kg atığın ortaya çıktığını aktararak AEEE geri dönüşümünün sürdürülebilir kaynak yönetimindeki önemini vurguladı. Sümer, 2008 yılında İsveç-Torsby Belediyesi ortaklığıyla başlattıkları “Elektrikli Elektronik Ekipman Atıklarının Kontrolü Yönetimi Projesi” kapsamında atık toplama aracı temin ettiklerini ve toplama ile ayrıştırma istasyonu kurduklarını söyledi.
Beylikdüzü Belediyesi’nden Sosyal Sorumlulukla Atık Yönetimi
Beylikdüzü Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü Tuncay Canpolat, “E-Atığını Doğaya Değil, Geri Dönüşüme Bırak!” sloganıyla yürüttükleri farkındalık çalışmalarından bahsetti. Elektronik atıkları vatandaşların, kamu kurumlarının ve özel işletmelerin adreslerinden topladıklarını belirten Canpolat, okullarda, sitelerde ve kamu kurumlarında bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirdiklerini ifade etti. Toplanan e-atıkların lisanslı geri dönüşüm tesislerine gönderilerek ekonomiye kazandırıldığını söyleyen Canpolat, Avrupa Atık Azaltım Haftası kapsamında toplanan atıklardan elde edilen gelirle dezavantajlı bireylere işitme cihazı gibi medikal malzeme desteği sunduklarını aktardı.
Küçükçekmece Belediyesi’nden “BenimKartım” Uygulaması
Küçükçekmece Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürü Aylin Özgül, çağrı merkezi üzerinden gelen talepler doğrultusunda elektronik atıkların evlerden teslim alınabildiğini belirtti. “BenimKartım” projesi kapsamında sıfır atık toplama noktalarına atık getiren vatandaşlara parapuan yüklendiğini ve bu puanların anlaşmalı market ve restoranlarda kullanılabildiğini ifade etti. 2023’ten bu yana BenimKartım kapsamında toplam 22,1 ton elektrikli ve elektronik atık toplandığını, bunun 2025 yılında 13,2 tonunu oluşturduğunu aktardı. Özgül, 2021 yılında yürütülen site kampanyalarıyla yaklaşık sekiz ton elektronik atık topladıklarını ve “Elektrikli ve Elektronik Atık Yönetiminde Fark Yaratan Belediyeler” ödülünü aldıklarını belirtti. 2025 Çevre Haftası kapsamında EXİTCOM iş birliğiyle elektronik atık sergisi açtıklarını ve çocuklara yönelik ileri dönüşüm atölyeleri düzenlediklerini de ekledi.
Pendik Belediyesi’nden Akıllı Atık Yönetimi
Pendik Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdür Yardımcısı Hüseyin Enes Öncel, ilçede kişi başına düşen e-atık toplama miktarının 0,04 kg olduğunu ve 2025 yılında toplam 12 ton elektronik atık toplandığını açıkladı. Çağrı merkezi, adresten teslim alma, mobil/sabit toplama merkezleri ve yapay zekâ destekli Sıfır Atık uygulaması gibi çeşitli sistemlerin kullanıldığını belirtti. “Kurumsal E-Atık Döngüsü (Yeniden Kullanım Projesi)” kapsamında toplanan elektronik atıklardan çalışabilir durumdaki parçaların ayrıştırılarak Bilgi İşlem Müdürlüğüne yedek parça olarak tahsis edildiğini, böylece cihazların ömrünün uzatıldığını ifade etti. Pulsec iş birliğiyle belediye çalışanlarına e-atık inceleme ve sökme atölyeleri düzenlediklerini ve her yıl 20.000 öğrenciye Sıfır Atık eğitimi verdiklerini söyledi.
Öncel, e-atık toplamada karşılaşılan zorlukları bilinç eksikliği, hacimli ve dağınık atıklardan kaynaklanan lojistik sorunlar ile karışık atık biriktirme alışkanlıkları şeklinde sıraladı. Uygun olmayan yöntemlerle toplanan e-atıkların toksik maddelerin doğaya karışmasına neden olduğunu vurguladı. Ayrıca veri güvenliği endişeleri ve değerli eşya olarak görülmesi nedeniyle evlerde biriktirilen “çekmece atıkları”nın e-atık yönetimini zorlaştırdığını belirtti. Geri dönüşüm için konulan toplama alanlarında e-atıklarla karşılaştıklarını ancak geri dönüştürülen atıklar içinde elektronik atık oranının yalnızca %0,01 olduğunu, bu nedenle toplumda asgari düzeyde farkındalık bulunduğunu ve bilinç oluşturmanın önemini vurguladı.
Gemlik Belediyesi’nde Yeni Kurulan Müdürlükten Çevre Dostu Adımlar
Gemlik Belediyesi Sıfır Atık Sorumlusu Serpil Ilgın, 2022 yılında kurulan ve 2025 itibarıyla tam faaliyete geçen İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürlüğünün çalışmalarını aktardı. EWWR 2025 kapsamında ilçenin en yoğun noktalarından birinde “E-Atıklar Bilgilendirme ve Toplama” standı kurduklarını, burada yaklaşık 300 kg elektronik atık toplandığını ve toplanan bilgisayarların köy okullarına bağışlanacağını dile getirdi. Ilgın ayrıca elektronik atıklardan sanat eserleri üretmeyi hedefleyen çalışmalar ile geri dönüşüm eğitimleri düzenlemeyi planladıklarını, Aralık ayında faaliyete geçecek “Sıfır Atık Market” projesi kapsamında elektronik atık toplanacağını duyurdu.
“Elektronik Atıklara İkinci Bir Hayat Verelim!”
Pulsecond Kurucusu ve Eğitmen Caner Günhan Yalın, sosyal bir girişim olarak “Elektronik Atıklara İkinci Bir Hayat Verelim!” sloganıyla yola çıktıklarını belirtti. Elektronik atıkların içinde hâlâ çalışabilir parçalar bulunduğunu ve bunların dönüştürülerek eğitim materyali olarak kullanılabileceğini ifade etti. Bu kapsamda çocukların aktif katılım sağlayabileceği atölyeler düzenlediklerini, belediyelerle iş birliği içinde hem çocuklara hem yetişkinlere yönelik deneyim temelli çalışmalar gerçekleştirdiklerini aktardı.
