Marmara Denizi Eylem Planı
Marmara Denizi Eylem Planı çerçevesinde aşağıdaki 22 maddeden oluşan eylemlerin yapılmasına ve uygulanmasına birlikte karar verilmiştir.
Marmara Denizi Eylem Planı çerçevesinde aşağıdaki 22 maddeden oluşan eylemlerin yapılmasına ve uygulanmasına birlikte karar verilmiştir.
EYLEM 1. Marmara bölgesinde kirliliğin azaltılması ve izleme çalışmalarının yürütülmesi amacıyla; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, sanayi odaları ve STK'lardan müteşekkil Koordinasyon Kurulu; Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulacak.
EYLEM 2. Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek.
EYLEM 3. Marmara Denizi’nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak, 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacak.
EYLEM 4. Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi’ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak.
EYLEM 5. Bölgede bulunan mevcut atıksu arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek. Atıksuların ileri biyolojik arıtım yapılmaksızın Marmara Denizi'ne deşarjını engelleyici hedefler doğrultusunda çalışmalar yürütülecek.
EYLEM 6. Marmara Denizi’ne deşarj yapan atıksu arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek.
EYLEM 7. Arıtılmış atıksuların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak.
EYLEM 8. Atıksu arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB'lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak.
EYLEM 9. Atıksu arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için kamu-özel sektör işbirliği modelleri hayata geçirilecek.
EYLEM 10. Marmara Denizi’ne gemilerin atıksularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik üç ay içerisinde düzenleme yapılacak.
EYLEM 11. Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak.
EYLEM 12. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde; alıcı ortama deşarj yapan atıksu arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek. Marmara Denizi’ndeki 91 izleme noktası 150'ye çıkarılacak. Türkiye Çevre Ajansı eliyle, Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılacak.
EYLEM 13. Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak.
EYLEM 14. İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacaktır.
EYLEM 15. Marmara Denizi’yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecektir.
EYLEM 16. Zeytin karasuyu ve peynir altısuyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için, atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacaktır.
EYLEM 17. Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacaktır. Organik temizlik ürünleri teşvik edilecektir.
EYLEM 18. Marmara Denizi’mizdeki tüm hayalet ağlar 1 yıl içerisinde temizlenecek.
EYLEM 19. Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek.
EYLEM 20. Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacaktır.
EYLEM 21. Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılarak, kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak.
EYLEM 22. Soğutma suları ve termal tesislerden oluşan sıcak suların Marmara Denizine etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler alınacak.
Marmara Denizi Eylem Planı çerçevesinde yukarıdaki 22 maddeden oluşan eylemlerin yapılmasına ve uygulanmasına birlikte karar verilmiştir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
10 Mayıs 2021: Şubat ayı itibarıyla bölgeden gelen şikâyetler dikkate alınarak çalışmalar başlatıldı ve MBB tarafından Marmara Denizi ile ilişkili Atıksu Altyapı Mevcut Durum Raporu hazırlandı. [1]
18 Mayıs 2021: Marmara Denizi’nin Yeni Kâbusu: Müsilaj başlığıyla bir online seminer gerçekleştirildi. Bu seminerde müsilajın mikrobiyolojik yapısı, Marmara Denizi’ndeki durumu ve sektörel etkileri ele alındı.
26 Mayıs 2021: MBB Meclis Toplantısı’nda müsilaj konusunda belediyelerin birlikte aksiyon almaları gerektiği üzerine görüşmeler yapılarak bu konu MBB Meclisi’nde ele alındı.
4 Haziran 2021: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Marmara Belediyeler Birliği iş birliğinde yoğun katılıma (700’ün üzerinde katılımcı) sahne olan Marmara Denizi’nde Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri başlıklı çevrimiçi bir çalıştay gerçekleştirildi. [2]
5 Haziran 2021: Çalıştay raporlarını değerlendirmek üzere MBB ev sahipliğinde MBB Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın ve Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar başkanlığında bir çalışma toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıya Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan belediye yetkilileri katıldı.
6 Haziran 2021: Müsilaj Acil Durum Toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan büyükşehir belediyelerinin ve il belediyelerinin başkanlarının yanı sıra MBB Encümeni, TBMM Çevre Komisyonu, ilgili Bakanlıkların üst düzey yöneticileri ve Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan illerin Valileri katılım gösterdi. Toplantının çıktısı olarak Marmara Denizi Eylem Planı Bakan Murat Kurum tarafından kamuoyuyla paylaşılarak imza altına alındı. [3]
8 Haziran 2021: Marmara Denizi Eylem Planı’nda yer aldığı şekliyle Müsilaj Temizleme Seferberliği ÇŞB ve MBB ortaklığı ile İstanbul Caddebostan’da başlatıldı.
13 Haziran 2021: 2021/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu kuruldu. [4]
15 Haziran 2021: Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu ilk toplantısını İstanbul’da gerçekleştirdi. [5]
22 Haziran 2021: İzmit Körfezi’nde dört adet ve Pendik açıklarında bir adet olmak üzere toplam beş adet EMF1000 isimli cihaz denizde konumlandırıldı. Bu cihaz, hava ve su sınırındaki gaz değişimini ile su sütunundaki Çözünmüş Oksijen yoğunluğunu artırmaktadır.
22 Haziran 2021: 2021/13 sayılı Marmara Denizi Eylem Planı Kapsamında Deşarj Standartlarında Kısıtlama Genelgesi yayımlandı. [6]
23 Haziran 2021: 2021/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde işaret edildiği üzere MBB Encümeni’nin kararıyla Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul oluşturularak kamuoyuna ilan edildi. Bilim ve Teknik Kurul 21 bilim insanından teşekkül etmektedir. [7]
29 Haziran 2021: MBB bünyesinde kurulan Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul ilk toplantısını TÜBİTAK MAM ev sahipliğinde Kocaeli’de gerçekleştirdi.
2 Temmuz 2021: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Marmara Denizi Eylem Planı Kapsamında Marmara Bölgesi’nde Bulunan Atık Su Arıtma Tesislerinin Gerçek Zamanlı (On-line) Takibine Yönelik Genelge yayımlandı. [8]
8 Temmuz 2021: Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan tüm şehirlerde bir aydır devam eden yüzey temizleme çalışmaları neticesinde yaklaşık 12 bin m3 müsilaj toplandı. Bu tarihten sonra yüzey temizliği çalışmaları bitirildi.
13 Temmuz 2021: MBB Bilim ve Teknik Kurulun koordinasyonunda TÜBİTAK tarafından Müsilaja özel Bilimsel ve Teknolojik Projelerin Desteklenmesi çağrıları ilan edildi.
14 Temmuz 2021: Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu ikinci toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi. [9]
10 Ağustos 2021: İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Marmara Belediyeler Birliği iş birliğinde “Yaşamın Kıyısında Bir Deniz” Marmara Denizi Zirvesi gerçekleştirildi.
17 Ağustos 2021: Marmara Belediyeler Birliği ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birlikte Stratejik Plan hazırlığına yönelik ilk toplantı gerçekleştirildi.
18 Ağustos 2021: TBMM Müsilaj Araştırma Komisyonu Toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi.
18 Ağustos 2021: TÜBİTAK tarafından açılan çağrıya başvuran 157 proje önerisinden MBB Bilim ve Teknik Kurul’un değerlendirmesi sonucu desteklenecek 37 proje kamuoyuyla paylaşıldı.
7-9 Eylül 2021: TBMM Müsilaj Araştırma Komisyonu Marmara Bölgesi’ndeki atıksu arıtma tesisleri odaklı saha ziyareti gerçekleştirildi.
21 Eylül ve 28 Eylül 2021: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Plan toplantıları gerçekleştirildi.
21 Ekim 2021: Çevre Teknolojileri Perspektifinden Marmara Denizi Eylem Planı Forumu gerçekleştirildi.
21-23 Ekim 2021: IFAT Eurasia’da Play Marmara “Denizi” oyunu ilgili tarafların katılımıyla oynandı.
22 Ekim 2021: Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu üçüncü toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi. [10]
5 Kasım 2021: Cumhurbaşkanı kararı ile Marmara Denizi özel çevre koruma bölgesi ilan edildi. [11]
3 Şubat 2022: Balıkesir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından Marmara Denizi'nde Tarımsal Kaynaklı Deniz Kirliliği, Balıkçılık ve Müsilaj Çalıştayı gerçekleştirildi.
23 Şubat 2022: İstanbul Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ev sahipliğinde ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonunda Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Plan doğrultusunda İstanbul İl Değerlendirme Toplantısı gerçekleştirildi.
Mart 2022: TBMM Müsilaj Komisyonu (Başta Marmara Denizi Olmak Üzere Denizlerimizdeki Müsilaj Sorununun Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu) Raporu yayınlandı.
29 Mart 2022: Marmara Belediyeler Birliği tarafından 6 modül olarak geliştirilen Marmara Denizi Hepimizin Eğitim Programı’nın ilk modülü olan Sürdürülebilir Atıksu Yönetimi Modülü gerçekleştirildi. Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan tüm belediyeler ve ilgili su kanalizasyon idarelerinden katılım sağlandı.
24 Mayıs2022: İstanbul Planlama Ajansı ev sahipliği ve koordinasyonunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Marmara Belediyeler Birliği iş birliğinde İstanbul Atıksu Altyapı Çalıştayı gerçekleştirildi.
8 Haziran 2022: Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Plan ile ilan edilen 8 Haziran Marmara Denizi Günü kapsamında Marmara Belediyeler Birliği koordinasyonunda ilk kez kutlandı. Bu kapsamda İstanbul, Kocaeli, Bursa, Yalova, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ gibi Marmara Denizi’ne kıyısı olan illerin yanında denize kıyısı olmayan illerde eşzamanlı olarak 62 farkındalık etkinliği gerçekleştirildi.
6 Haziran 2023: Marmara Belediyeler Birliği tarafında Lisansüstü Araştırmalar Odağında Marmara Denizi webinarı gerçekleştirildi. Programda Marmara Denizi’ni mimari, iklim değişikliği, biyoçeşitlilik gibi farklı alanlardan ele alan altı farklı alanda yüksek lisans ve doktora tezleri dinlendi ve değerlendirildi.
7 Haziran 2023: Marmara Belediyeler Birliği tarafından “Marmara Denizi” temalı Şehir Konuşmaları programı da gerçekleştirildi. Marmara Denizi’nin dünü, bugünü ve yarını; akademi, sivil toplum kuruluşları ve belediyelerden katılım sağlayan konuşmacılar ile derin bir perspektiften ele alındı.
8 Haziran 2023: Marmara Denizi Günü’nde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı desteği ve Marmara Belediyeler Birliği koordinasyonunda dalış, deniz dibi ve kıyı temizliği, atık sergisi, araştırma seferi, deniz uçağı gösterisi, hayalet ağ temizliği, tuzlu suya dayanıklı aromatik bitki dikimi, teneke kayık yüzdürme gibi 100'den fazla etkinlik düzenlendi.
5 Haziran 2024: Bir Deniz Bir Miras: Marmara’nın İzinde podcast serisinde Prof. Mustafa Sarı’nun konuk olduğu ilk bölümü “Kimin Marmarası?” başlığıyla yayınlandı.
8 Haziran 2024: Marmara Denizi'nin korunması ve gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılması için farkındalık yaratmayı amaçlayan 8 Haziran Marmara Denizi Günü, 129 farklı etkinlikle tüm kıyılarda kutlandı.
27 Haziran 2024: Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu dördüncü toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi. [12]
25 Temmuz 2024: Bir Deniz Bir Miras: Marmara’nın İzinde podcast serisinde Prof. Barış Salihoğlu’nun konuk olduğu ikinci bölümü “Güncel Bulgularla Marmara Denizinin Ekosistem Sağlığı” başlığıyla yayınlandı.
25 Aralık 2024: Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ev sahipliğinde Ankara’da bir araya geldi.
Şubat ayı itibariyle bölgeden gelen şikayetler dikkate alınarak çalışmalar başlatıldı ve 10 Mayıs’ta MBB tarafından Marmara Denizi ile ilişkili Atıksu Altyapı Mevcut Durum Raporu hazırlandı.
18 Mayıs’ta çevrimiçi olarak Marmara Denizi’nin Yeni Kâbusu: Müsilaj başlığıyla bir seminer gerçekleştirilmiştir. Bu seminerde müsilajın mikrobiyolojik yapısı, Marmara Denizi’ndeki durumu ve sektörel etkileri ele alınmıştır. Seminere 200 kişi katılım sağlamıştır.
26 Mayıs’taki MBB Meclis toplantısında müsilaj konusunda belediyelerin birlikte aksiyon almaları gerektiği üzerine görüşmeler yapılarak bu konu MBB meclisinde ele alınmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Marmara Belediyeler Birliği işbirliğinde
4 Haziran’da yoğun katılıma (700’ün üzerinde katılımcı) sahne olan Marmara Denizinde Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri başlıklı çevrimiçi bir çalıştay gerçekleştirilmiştir.
Çalıştay raporlarını değerlendirmek üzere 5 Haziran’da MBB ev sahipliğinde MBB Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın ve ÇŞB Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar başkanlığında bir çalışma toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıya Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan belediye yetkilileri katılmıştır.
6 Haziran’da Müsilaj Acil Durum Toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan büyükşehir belediyelerinin ve il belediyelerinin başkanlarının yanı sıra MBB Encümeni, TBMM Çevre Komisyonu, ilgili Bakanlıkların üst düzey yöneticileri ve Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan illerin Valileri katılım gösterdi. Toplantının çıktısı olarak Marmara Denizi Eylem Planı Bakan Murat Kurum tarafından kamuoyuyla paylaşılarak imza altına alınmıştır.
Marmara Denizi Eylem Planı’nda da yer aldığı şekliyle 8 Haziran’da Müsilaj Temizleme Seferberliği ÇŞB ve MBB ortaklığı ile İstanbul Caddebostan’da başlatıldı.
13 Haziran’da 2021/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Koordinasyon Kurulu kurulmuş ve 15 Haziran’da Koordinasyon Kurulu ilk toplantısını İstanbul’da gerçekleştirmiştir.
22 Haziran’da İzmit Körfezi’nde dört adet ve Pendik açıklarında bir adet olmak üzere toplam beş adet EMF1000 isimli cihaz denizde konumlandırılmıştır. Bu cihaz, hava ve su sınırındaki gaz değişimini ile su sütunundaki Çözünmüş Oksijen yoğunluğunu artırmaktadır.
22 Haziran’da 2021/13 sayılı Marmara Denizi Eylem Planı Kapsamında Deşarj Standartlarında Kısıtlama Genelgesi yayımlandı.
2021/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde işaret edildiği üzere 23 Haziran’da MBB Encümeninin kararıyla Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul oluşturularak kamuoyuna ilan edilmiştir. Bilim ve Teknik Kurul 21 bilim insanından teşekkül etmektedir.
MBB bünyesinde kurulan Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul 29 Haziran’da ilk toplantısını TÜBİTAK MAM ev sahipliğinde Kocaeli’de gerçekleştirmiştir.
2 Temmuz’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Marmara Denizi Eylem Planı Kapsamında Marmara Bölgesi’nde Bulunan Atık Su Arıtma Tesislerinin Gerçek Zamanlı (On-line) Takibine Yönelik Genelge yayımlandı.
8 Temmuz’da Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan tüm şehirlerde bir aydır devam eden yüzey temizleme çalışmaları neticesinde yaklaşık 12 bin m3 müsilaj toplandı. Bu tarihten sonra yüzey temizliği çalışmaları bitirildi.
13 Temmuz’da MBB Bilim ve Teknik Kurulun koordinasyonunda TÜBİTAK tarafından Müsilaja özel Bilimsel ve Teknolojik Projelerin Desteklenmesi çağrıları ilan edildi.
14 Temmuz’da Koordinasyon Kurulu ikinci toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi.
17 Ağustos’ta ÇŞB ile birlikte Stratejik Plan hazırlığına yönelik ilk toplantı gerçekleştirildi.
18 Ağustos’ta TBMM Müsilaj Araştırma Komisyonu toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi. Marmara Denizi’ne kıyısı bulunan şehirler Komisyonu mevcut durum ve planlama perspektifinden bilgilendirdi.
18 Ağustos’ta TÜBİTAK tarafından açılan çağrıya başvuran 157 proje önerisinden MBB Bilim ve Teknik Kurul’un değerlendirmesi sonucu desteklenecek 37 proje kamuoyuyla paylaşıldı.
7-9 Eylül TBMM Müsilaj Araştırma Komisyonu Marmara Bölgesi’ndeki atıksu arıtma tesisleri odaklı saha ziyareti gerçekleştirildi.
21 Eylül ve 28 Eylül tarihlerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Plan toplantıları gerçekleştirildi.
21 Ekim’de Çevre Teknolojileri Perspektifinden Marmara Denizi Eylem Planı forumu gerçekleştirildi.
21-23 Ekim IFAT Eurasia’da Play Marmara “Denizi” oyunu ilgili tarafların katılımıyla oynandı.
22 Ekim’de Koordinasyon Kurulu üçüncü toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi.
4 Kasım’da Cumhurbaşkanı kararı ile Marmara Denizi özel çevre koruma bölgesi ilan edildi.
17 Kasım’da MBB Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul tarafından TÜBİTAK Müsilaj Araştırmaları Çağrısı Projeleri Sanal Konferansı gerçekleştirilmiştir.
24 Kasım’da Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı internet sitesinde ilan edilmiştir.
18 Ocak’ta Marmara Belediyeler Birliği ve Play the City ortaklığıyla Marmara Urban Forum –MARUF için oluşturulmuş Play Marmara ciddi oyununun 2021 sürümü Play Marmara “Denizi” Raporu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi desteğiyle yayınlandı.
23 Şubat’ta 3. Koordinasyon Toplantısında alınan karar gereği her ilde yapılması planlanan değerlendirme toplantılarından birincisi İstanbul'da gerçekleştirilmiştir.
4 Mart’ta Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurul tarafından İhtiyaçlar ve Çözüm Önerileri Raporu Aralık 2021'de hazırlanarak Marmara Belediyeler Birliği'ne sunulmuştur.