Marmara Denizi Sözlüğü

Acil müdahale planları çerçevesinde koruyucu önlemleri uygulamak veya uygulatmak, kirliliği önlemek veya önletmek, ortadan kaldırmak veya kaldırtmak, çıkacak yangınlarısöndürmek veya söndürtmek amacıyla oluşturulmuş, yetkilendirilmiş, donatılmış birim. [7]

Müdahale faaliyetleri kapsamında teşkilâtlanmayı, yetki, görev ve sorumlulukları, yapılacak işlemleri, hazırlıklı olma, müdahale imkân ve kabiliyetleri ile diğer hususları içeren ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki plânlar. [7]

Atıksuların deşarj edildiği veya dolaylı olarak karıştığı göl, akarsu, kıyı ve deniz suları ile yeraltı suları gibi yakın veya uzak çevre [1]

Hava, su, toprak ortamları ile bu ortamlarla ilişkili ekosistemler [8]

Su kirliliği kontrol standartları sınır değerlerinden atıksu boşaltımı dolayısı ile alıcı ortam sayılan su kütlelerinin kalite özelliklerini bozmasını engellemek üzere konulmuş olanlar [1]

Çözünmüş oksijen konsantrasyonunun, belirli bazı mikroorganizma gruplarının elektron akseptörü olarak oksitlenmiş durumdaki azot, sülfür ve karbonu tercih etmesine yol açacak derecede az olduğu durum (Oksijen yetersizliği)

Herhangi bir yüzme suyu alanında yüzme suyu kalitesine etki edebilecek ve her dört yıllık değerlendirme döneminde ortalama olarak bir defadan fazla oluşması beklenmeyen olay veya olaylar bütünü [6]

Kentsel atıksu arıtma tesislerinden çıkan ham veya stabilize olmuş çamur [2]

Atıksu arıtma tesislerinde oluşan çamurun çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısa, orta ve uzun vadeli programı içeren plan [1]

Her türlü faaliyet sonucu oluşan katı, sıvı ve gaz halindeki atıkların yönetmeliklerde belirlenen stan-dartları sağlayacak şekilde arıtıldığı tesisler [8]

Her türlü üretim ve tüketim faaliyetleri sonunda, fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleriyle karıştıkları alıcı ortamların doğal bileşim ve özelliklerinin değişmesine yol açarak dolaylı veya doğrudan zararlara yol açabilen ve ortamın kullanım potansiyelini etkileyen katı, sıvı veya gaz halindeki maddelerle atık enerji [1]

Gemilerin ürettiği atıklar ile yük artıkları [3]

Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü madde [8]

Çevre Kanununun 11 inci maddesi ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre gemilerden atık alma yükümlülüğü bulunan sorumlular [3]

Denize elverişlilik belgesinde atık alma faaliyeti için tescili yapılan ve bu Yönetmelikte tanımlanan atıkları almak, taşımak ve atık kabul tesislerine vermek amacıyla faaliyet gösteren gemiler [3]

Gemilerden kaynaklanan atıklar ile atık alma gemilerinin taşıdığı atıkların alınması ve geçici depolanması amacıyla kurulmuş tesisler [3]

Atık üreticisini veya atığın sahibi olan gerçek ve tüzel kişiler [4]

Kentsel atıksuların toplanması ve bir atıksu arıtma tesisine veya nihai bir deşarj noktasına iletilmesi için, nüfusun ve/veya ekonomik faaliyetlerin yeterli derecede yoğunlaştığı alan [2]

Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş veya özellikleri kısmen veya tamamen değişmiş sular ile maden ocakları ve cevher hazırlama tesislerinden kaynaklanan sular ve yapılaşmış kaplamalı ve kaplamasız şehir bölgelerinden cadde, otopark ve benzeri alanlardan yağışların yüzey veya yüzeyaltı akışa dönüşmesi sonucunda gelen sular [1]

Evsel ve/veya endüstriyel atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların nihai bertarafının sağlandığı sistem ve tesislerin tamamı [1]

Mahallin en büyük mülki amirinin bilgi, denetim ve gözetimi altında atıksu altyapı tesislerinin inşası, bakımı ve işletilmesinden sorumlu olan, büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idareleri; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimi, küçük sanayi sitelerinde kooperatif başkanlıkları; serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri; kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgelerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığını veya yetkili kıldığı birimler, atıksu altyapı yönetimlerince kurulan kooperatiflerde kooperatif yönetimleri, mevcut yerleşim alanlarından kopuk olarak münferit yapılmış tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanlarında site yönetimlerini veya tesis işletmecileri [1]

Atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların bertarafının sağlandığı atıksu altyapı sistemlerinin kurulması, bakımı, onarımı, ıslahı ve işletilmesinden; büyükşehirlerde 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunla belirlenen kuruluşlar, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanununa istinaden bu amaçla kurulmuş idare birlikleri, bunların dışında iskâna konu her türlü kullanım alanında valiliğin denetiminde bu alanları kullananlar, serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri, kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgelerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı veya yetkili kıldığı birimler, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimi, küçük sanayi sitelerinde kooperatif başkanlıkları, mevcut yerleşim alanlarından kopuk olarak münferit yapılmış tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanları ve benzeri kullanım alanlarında ise site yönetimlerini veya tesis işletmecileri [4]

Suların çeşitli kullanımlar sonucunda atıksu haline dönüşerek yitirdikleri fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özelliklerinin bir kısmını veya tamamını tekrar kazandırabilmek ve/veya boşaldıkları alıcı ortamın doğal fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirebilmek için uygulanan fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma işlemlerinin birini veya birkaçını [1]

Faaliyet ve üretimleri nedeniyle atıksuların oluşumuna yolaçan konutlar, ticari binalar, endüstri kuruluşları, maden ocakları, cevher yıkama ve zenginleştirme tesisleri, kentsel bölgeler, tarımsal alanlar, sanayi bölgeleri, tamirhaneler, atölyeler, hastaneler ve benzeri kurum, kuruluş ve işletmeler ve alanlar [1]

Atıksuların alıcı ortamlara verilmeden önce, ilgili mühendislik çalışmalarında belirlenen sınırlar dahilinde toplandıkları alanların toplamı [1]

Morfoloji, hidroloji ya da özel hidrolik şartlara göre atıksu deşarjının çevreyi olumsuz yönde etkilemediği deniz, haliç ve lagün gibi doğal su ortamları [2]

Nitrojen, sembolü "N" olan ve atom numarası 7 olan kimyasal bir elementtir. Dünya'nın atmosferinde en bol element olan nitrojen; renksiz, kokusuz, tatsız ve ametal bir gazdır. Deniz suyunda nitrit, nitrat ile amonyum şeklinde bulunur. Denizel ortamda bulunan organik maddelerin içerdiği azot, ancak nitrata dönüştükten sonra fitoplankton ve bentik algler tarafından kullanılabilir. Azotun nitrata dönüşümü ya direkt veya bakterilerin etkisi sonucu indirekt yolla oluşabilir.

Atıksu kaynağının atıksularını kanalizasyon sistemine ileten, parsel bacası ile atıksu kanalı arasında yer alan, mülk sahibine ait kanal [1]

Atıksuların indikatör organizma olarak kullanılan türden balıklar üzerindeki zehirlilik etkisini saptamaya yarayan, atıksuların değişik seyreltilerinde 48 saat, 72 saat, 96 saat gibi belirli süreler sonunda balıkların sağ kalma yüzdelerinin belirlenerek; zehirliliğin, seyrelti oranları ile ilişkili olarak ifade edilmesini sağlayan standart bir deney [1]

nan

Bir maddenin en küçük miktarının verilen çalışma metoduna dayalı olarak bir örnekte nicel olarak belirlenebilen ve sıfırdan ayırt edilebilen miktar [9]

Kıyı şeridinden başlayarak en derin çukura kadar olan tüm deniz dibini içeren bölge [5]

Çevre Kanunu uyarınca yürürlüğe konulan yönetmelikler kapsamında bu Yönetmelikte bahsedilen atıkların geri kazanımı, düzenli depolanması, yakılması ve arıtılması [3]

Dip tarama malzemesinin, 2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Yönetmeliği ve 26/3/2010 tarihli ve 27533 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri doğrultusunda düzenli depolanması [5]

Besin elementleri; karbon, hidrojen, oksijen, azot, potasyum kalsiyum, fosfor, magnezyum ve kükürt makro besin elementi olarak bilinmektedir. Mikro besin elementleri ise demir, klor, bakır, mangan, çinko, molibden, bor ve nikel'dir. Deniz tuzunun temel bileşeni sodyum klorürdür, geri kalan kısmı ise diğer iz minerallerden oluşur. Bu eser mineraller çoğunlukla doğal deniz suyunda bulunan potasyum, kalsiyum ve magnezyum içerir.

Arıtma tesisine giren atıksuyun BOİ5’inin en az %20 ve askıda katı maddelerin en az %50 oranında gideriminin sağlandığı fiziksel/mekanik ve/veya kimyasal işlem/işlemler ya da diğer işlemlerle arıtılması [2]

Biyolojik sistemlerdeki inorganik elementlerin davranış özelliklerini jeoloji açısından inceleyen bilim dalıdır. Petrolün oluşumu, yaşamın başlangıcı, ilkel atmosferlerin bileşimi, mineral yataklarının biyojeokimyasal yöntemlerle araştırılması, maden cevheri çökelmelerinin kökeni, toprak oluşumu doğal su kaynaklarının ve kömürün kimyasal yapısı başlıca konularıdır.

Ekosistemlerin, türlerin, genlerin ve bunlar arasındaki ilişkilerin tamamı [8]

Belirli bir bölgenin, habitatın veya jeolojik dönemin hayvan ve bitki yaşamı biyota olarak tanımlanır. Flora, fauna ve biyota anlamsal olarak ilişkilidir. Bazı durumlarda biyota yerine flora ve fauna kullanabilmektedir.

Dip tarama malzemesinin deniz ortamına boşaltılması [5]

Bu Yönetmelikte yer alan kriterlere uygun olarak belirlenen, İdarece izin verilen dip tarama malzemesinin boşaltılacağı deniz alanı [5]

Bulanıklık, suların ışık geçirgenliğinin bir ölçüsüdür. Bulanıklığın nedeni, suyun içindeki askıda maddeler ve çözünmüş organik maddeler olabileceği gibi, gözle görünecek kadar büyük tortulara kadar her şey olabilir.

Tam boyu altmış metreye kadar her türlü gemi ve su araçlarına bakım-onarım, tadilat ve kışlatma ile yirmi dört metreye kadar inşa hizmeti veren tesis [11]

Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulunduk-ları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam [8]

Çevre yönetimi hizmeti vermek üzere Bakanlık tarafından yetkilendirilen tüzel kişilik [8]

Çevrede meydana gelen ve canlıların sağlığını, çevresel değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü olumsuz etki [8]

Çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmasını ve yok olmasını önlemeye, mevcut bozulmaları gidermeye, çevreyi iyileştirmeye ve geliştirmeye, çevre kirliliğini önlemeye yönelik çalışmaların bütünü [8]

29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte düzenlenen lisans [3]

Çevre yönetimi hizmeti vermek üzere tesis veya işletmelerin bünyesinde kurulan birim [8]

İdarî, teknik, hukukî, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel araçları kullanarak doğal ve yapay çevre unsurlarının sürdürülebilir kullanımını ve gelişmesini sağlamak üzere yerel, bölgesel, ulusal ve küresel düzeyde belirlenen politika ve stratejilerin uygulanması [8]

Bu Kanun ve Kanuna göre yürürlüğe konulan düzenlemeler uyarınca tesis ve işletmelerin mevzuata uygunluğunun, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığının değerlendirildiği ve çevre mühendisleri, çevre yönetim birimleri, çevre danışmanlık firmaları veya Bakanlığın ilgili yönetmelikle belirlediği kişiler tarafından verilen hizmet [8]

Gerçekleştirilmesi plânlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar [8]

Su, hava, toprak, bitki ve hayvan varlığı ile bunları olumsuz olarak etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan faaliyetler ve alınan idarî ve teknik önlemlere ilişkin olarak mevcut bulunan her türlü yazılı, sözlü veya görüntülü bilgi veya veri [8]

Esas olarak toksisiteleri, kalıcılıkları ve biyolojik birikme özelliklerine dayalı olarak zararsız maddelere dönüşen maddeler hariç bu Yönetmeliğin Ek–1 inde yer alan tehlikeli maddeler [9]

Suda çözünmüş olarak bulunan oksijen miktarına verilen isimdir. Birimi mg/L veya % olarak verilir. Tatlı suda 1 atm basınç ve 0oC'de en fazla 14,6 mg/L çözünmüş oksijen bulunur. Suda durgunluk, derinlik, sıcaklık, mineral ve kirletici varlığı arttıkça çözünmüş oksijen miktarı düşer.

Bir akım kesitinden birim zamanda geçen suyun hacmi [1]

Karasularımız dâhilinde gemilerin demirleme sahaları olarak belirlenmiş deniz alanları [3]

Oksitlenmiş azot formlarının biyolojik veya kimyasal yollarla azot gazına dönüştürüldüğü, azot döngüsünün bir aşamasıdır. Aslında bu bir indirgenme reaksiyonudur. Nitrat, okside edilmiş azot şeklindedir ve denitrifikasyon, bu okside edilmiş(yükseltgenmiş) formu indirgenmiş forma dönüştürür, yani: Azot gazı. Burada, azotun oksidasyon(yükseltgenme) durumu +5 ila 0 arasında değişmektedir. Nitrifikasyonla aynı şekilde, denitrifikasyon biyolojik bir prosestir. Bunun asıl nedeni nitratın bu dönüşümüne mikroorganizmaların aracılık etmesidir. Denitrifikasyonda yer alan başlıca bakteri sınıfı fakültatif anaeroblardır. Denitrifikasyona uğrayan oksitli azot formları nitratlar ve nitritlerdir.

Dünya genelinde çok geniş alanda yayılım gösteren, deniz diplerinde kök, gövde ve yaprak biçiminde şekillenmiş ve kökleriyle deniz dibine (sedimana) tutunarak yaşayan ve güneş ışınları yardımıyla kendi besinini fotosentez yaparak üretebilen çiçekli bitkileridir. Fotosentez sonucu denizlerde oksijen ve besin kaynağı olmasının yanı sıra yumurtasını bu bitkilere bırakan birçok balık türü için önemli yumurtlama alanlarıdır.

İmal edilen veya işlenen ve sonuçta o veya bu şekilde deniz ortamında son bulan katı maddelerden (örn. plastik, cam, metal ve ahşap) oluşur. Bazı tahminlere göre, deniz ortamında bulunan döküntünün yaklaşık % 80'i kara etkinliklerinden kaynaklanır.

Tesislerin faaliyette bulunduğu deniz alanında yapılacak olan ölçüm, analiz ve tespitlere ilişkin sonuçları içeren rapor [11]

Yeterli arıtma kapasitesine sahip olduğu mühendislik çalışmaları ile tespit edilen alıcı ortamlarda denizin seyreltme ve doğal arıtma süreçlerinden faydalanmak amacıyla atık suların sahillerden belirli uzaklıklarda deniz dibine boru ve difüzörlerle deşarj edilmesi [1]

Arıtılmış olsun olmasın, atıksuların doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama (sulamadan dönen drenaj sularının kıyıdan veya uygun mühendislik yapıları kullanılarak toprağa sızdırılması hariç) veya sistemli bir şekilde yeraltına boşaltılması [1]

Yüzeysel sulara, bölgesel sulara, iç kıyı sularına; dip tarama artıklarının boşaltılması, bölgesel sularda gemilerden işletme gereği yapılan deşarjlar ve çöp boşaltması hariç olmak üzere; bu Yönetmeliğin Ek–1 ve Ek–2 sindeki maddelerden herhangi birisinin dâhil edilmesi [9]

Su kirliliği kontrol standartları sınır değerlerinden atıksu boşaltımı dolayısı ile alıcı ortam sayılan su kütlelerinin kalite özelliklerini bozmasını engellemek üzere boşaltılan atıksuların kalite özelliklerini kısıtlayanlar [1]

Derin deniz deşarjlarında, alıcı ortamlara verilen atıksu bulutunun seyreltilebilmesi amacıyla atıksu borusunun ucuna eklenen ve çoklu bir jet akımı sağlayarak birinci seyrelme (S1) değerinin öngörülen 40-100 veya daha büyük değerler almasını ve atıksuların alıcı ortama çıkışı sırasındaki akım özelliklerini kontrollu bir biçimde sağlayan özel bir donanım [1]

Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşmenin (MARPOL 73/78) ikinci ekinin ikinci ve üçüncü eklentilerinde listelenmişmaddeler ile bu liste ile sınırlı olmaksızın deniz ortamına karıştığında kirlenme yaratan radyoaktif maddeler hariç her türlü madde [7]

Herhangi bir nedenle deniz ve kıyı tabanı ile nehir ağızlarında gerçekleştirilen kazı faaliyeti [5]

Dip tarama faaliyeti kapsamında ortaya çıkan malzemeler ile bu malzemelerin alınacağı, boşaltılacağı deniz alanlarının çevresel yönetimi, bertaraf ve faydalı kullanımına ilişkin hususları içeren plan [5]

Dip tarama faaliyeti sonucunda ortaya çıkan malzeme [5]

Ökaryotik su yosunlarının fitoplanktonlarını oluşturan bir çeşididir. Diatomlar tek hücreli ve çok farklı şekilleri olan mikroskobik bir alg grubudur. Ne tam olarak bitkidirler, ne de tam olarak hayvandırlar; ancak her ikisine ait özelliklere de sahip olabilirler. Tıpkı bitkiler gibi fotosentez yapabilirler ve bitkilere özgü kloroplast yapılarına sahiplerdir; ancak hayvanlarla ilişkililendirilen genlere de sahiptirler.

Hava, su, toprak ve doğada bulunan cansız varlıklar [8]

Bütün bitki, hayvan, mikroorganizmalar ile bunların yaşama ortamları [8]

Dip tarama malzemesinin toksik etkilerinin belirlenmesi amacıyla, laboratuvar koşulları altında, belirlenen organizmanın %50’sinin etkilendiği konsantrasyon [5]

Canlıların hem kendi aralarında hem de fiziksel çevreleri ile olan ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Ekoloji canlıları birey, popülasyon, komünite, ekosistem ve biyosfer düzeylerinde inceler.

İnsan ve diğer canlıların varlık ve gelişmelerini doğal yapılarına uygun bir şekilde sürdürebilmeleri için gerekli olan şartların bütünü [8]

Dip tarama veya boşaltım alanının bentik bölgesinde bulunan makro flora ve fauna tür kompozisyonlarının tespit edilerek biyolojik çeşitlilik indeksleri ile değerlendirildiği ve deniz çayırı gibi özel habitatların etkilenme durumunun araştırıldığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun veya üniversitelerin deniz bilimleri konusunda uzman birimlerince hazırlanan rapor [5]

Sürekli işletilmesinde başarısı tecrübeyle sabit olan, mukayese edilebilir metodlar, düzenekler ve işletme şekilleriyle kontrolları yapılabilen, alıcı ortamlara ve atıksu altyapı tesislerine deşarj kısıtlarını sağlayıcı tedbirleri pratikleştiren ve kullanışlı hale getiren, ileri ve ülke şartlarında uygulanabilir teknolojik metodlar, düzenekler, işletme biçimleri ve arıtma metodları [1]

Canlıların kendi aralarında ve cansız çevreleriyle ilişkilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemdir. Ekosistem aynı zamanda bir besin ağı ile şekillenmektedir. [8]

Denize boşaltımı planlanan dip tarama malzemesinin deniz canlıları üzerindeki toksik etkilerinin detaylı olarak araştırılması amacıyla Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılacak olan analizler [5]

Elektrik ve manyetik alan bileşenleri olan dalgaların oluşturduğu alan [8]

Endüstri kuruluşlarından, imalathanelerden, atölyelerden, tamirhanelerden, küçük sanayi sitelerinden ve organize sanayi bölgelerinden kaynaklanan her türlü işlem ve yıkama artığı suları, proses suları ile karıştırılmadan ayrı olarak işlem görüp uzaklaştırılan kazan ve soğutma suları [9]

Herhangi bir ticari veya endüstriyel faaliyetin yürütüldüğü alanlardan, evsel atıksu ve yağmur suyu dışında oluşan atıksular [1]

Atıksu arıtma tesisine giren ham atıksuyun debisi ile BOİ5 konsantrasyonu çarpımının 60’a bölünmesiyle (BOİ5 miktarı 60 gr/kişi/gün baz alınarak) elde edilen organik yük değeri [1]

Ham atıksuyun günlük BOİ5 miktarı 45 gr (gr/kişi/gün) esas alınarak endüstriyel atıksu için dikkate alınan biyokimyasal olarak oksitlenebilen organik madde yükü [2]

Yaygın olarak yerleşim bölgelerinden ve çoğunlukla evsel faaliyetler ile insanların günlük yaşam faaliyetlerinin yer aldığı okul, hastane, otel gibi hizmet sektörlerinden kaynaklanan atıksular [1]

Tehlikeli ve zararlı atık kapsamına girmeyen konut, sanayi, işyeri, piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıklar [8]

Büyükşehir belediyeleri, diğer belediyeler ve belediye birlikleri [4]

Atık kabul tesislerinin, Yönetmelik hükümlerine uygun olarak işletildiğini gösteren rapor [3]

Dip tarama malzemesinin inşaat, karayolu, peyzaj, rekreasyonel alanlarının iyileştirilmesi, sahilin beslenmesi, ömrünü tamamlamış taş/maden ocaklarının rehabilitasyonu gibi faydalı amaçlar için kullanımı [5]

Bir su kütlesinin özellikle bakteriyolojik açıdan kirlenmesine neden olan, insan veya sıcak kanlı hayvanların idrar, dışkı ve kalıntıları [1]

Sucul ortamlarda fototrofik büyüme gösteren serbest yüzme özelliğine sahip tek hücreliler ve kolonilerdir. [15]

Kimyasal olayları fiziksel yöntemlerle çözümleyen, fizik ve kimya konularını kapsayan bilim. Kimyasal olaylara eşlik eden fiziksel değişimleri ve bileşimle fiziksel özellikler arasındaki ilişkileri ele alan kimyanın bir dalı.

Fosfor insan vücudunda kalsiyumdan sonra en fazla bulunan kimyasal elementtir. Sularda fosfor çeşitli fosfor bileşikleri şeklinde bulunur ve gerek doğal su ortamında gerekse atık su ortamında gerçekleşen pek çok reaksiyona girer. Göl sularında bulunan fosforun büyük bir kısmı (%90) organik fosfor olarak canlıların hücre yapısında ve ölü organik maddeler içerisinde bulunur.

Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi (FTIR), bir tür titreşim spektroskopisidir. FTIR matematiksel Fourier dönüşümü yöntemi ile ışığın infrared yoğunluğuna karşı dalga sayısını ölçen bir kimyasal analitik yöntemdir. Fourier Dönüşümü Kızılötesi (FTIR) spektroskopisi, ayrı ayrı moleküllerin ve moleküler karışımların bileşiminin yapısını anlamak için endüstride ve akademik laboratuvarlarda kullanılan analitik bir metodolojidir. FTIR spektroskopisi, numuneyi araştırmak için modüle edilmiş orta kızılötesi enerjiden yararlanır. FTIR analizi, hem endüstride hem de akademik laboratuvarlarda, malzemelerin moleküler yapısının yanı sıra kimyasal reaksiyonlardaki ve katalitik döngülerdeki kinetiği ve mekanizmayı daha iyi anlamak için kullanılır.

Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte düzenlenen belge [3]

Nehir ağızları civarındaki, kıyı sularına yakın olmaları ancak aynı zamanda tatlı su akıntılarından önemli ölçüde etkilenmeleri neticesinde kısmen tuzlu olma özelliğine sahip yüzeysel su kütleleri [6]

Kullanma amacı ne olursa olsun, denizde ve iç sularda kürekten başka bir aygıtla yola çıkabilen tüm deniz araçları, hava yastıklı tekneler, hidrofil botlar, platformlar ve denizaltılar gibi her türlü yapı ve tipteki tekne [1]

Bir geminin normal faaliyetleri sırasında üretilen ve MARPOL 73/78’in EK-I, EK-IV ve EK-V’i kapsamına giren, kanalizasyon dâhil tüm atıklar ve yük artıkları dışındaki tüm artıkları ve MARPOL 73/78’in EK-V’inin uygulanmasına yönelik düzenlemelerde tanımlanan yük ile ilgili atıklar [3]

Siyah su (tuvalet suyu) haricindeki evlerden kaynaklanan atıksular [1]

Bir nehir ağzındaki tatlı su ile deniz kıyı suyu arasındaki geçiş bölgesi [1]

1) Evsel ya da kentsel atıksuları işleyen arıtma tesislerinden, evsel ve kentsel atıksulara benzeyen bileşimdeki atık suları arıtan diğer arıtma tesislerinden gelen arıtma çamurları, 2) Fosseptik tanklarından ve diğer benzer arıtma tesislerinden gelen arıtma çamurları, 3) (1) ve (2) numaralı alt bentlerde sayılanlar dışındaki diğer arıtma tesislerinden gelen arıtma çamurları [10]

Ötrofikasyon riski yüksek olan ve Bakanlıkça belirlenecek kıyı ve iç su alanları [8]

Varsa mutlak koruma bölgesini korumak maksadı ile yoksa sulak alan ekosisteminin mevcut karakterini korumak maksadı ile belirlenen kendi kendine onarım potansiyeli olan, açık su yüzeyleri, lagünler, nehir ağızları, tuzlalar, geçici ve sürekli tatlı ve tuzlu su bataklıkları, sulak çayırlar, sazlıklar ve turbalıklar ile bu ekosistemleri ekolojik olarak destekleyen kumul, kumsal, çalılık, ağaçlık, subasar orman gibi habitatların bozulmadan korunması gereken bölgeleri olarak tanımlanıyor.

Ötrofik olduğu belirlenen veya gerekli önlemler alınmazsa yakın gelecekte ötrofik hale gelebilecek doğal tatlı su gölleri, diğer tatlı su kaynakları, haliçler ve kıyı suları, önlem alınmaması hâlinde yüksek nitrat konsantrasyonları içerebilecek içme suyu temini amaçlanan yüzeysel tatlı sular ve daha ileri arıtma gerektiren alanlar [1]

İnsan ve çevresi üzerine etki eden hava kirliliğinin göstergesi olan, çevre havasında mevcut hava kirleticilerin artan miktarıyla azalan kaliteleri [8]

Bir akarsu, göl, baraj rezervuarı veya yeraltı suyu haznesi gibi bir su kaynağını besleyen yeraltı ve yüzeysel suların toplandığı bölgenin tamamı [1]

Su kaynakları potansiyelinin her türlü kullanım amacıyla korunması, en iyi bir biçimde kullanımının sağlanması, kirlenmesinin önlenmesi ve kirlenmiş olan su kaynaklarının su kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla yapılan çalışmaların bütününü içeren su kalite koruma planı [1]

Su kaynaklarından etkin bir biçimde yararlanılabilmesi için bu kaynakların sulama, taşkın kontrolü, nehir ulaşımı, içme ve kullanma suyu temini, hidroelektrik enerji üretimi, drenaj, akarsu havzası ıslahı ve benzeri amaçlarla yapılan çalışmaların bütününü içeren su kullanım planı [1]

Olayda acil ve etkin bir önlem almak ve olaydan kaynaklanabilecek zararı en aza indirmek amacıyla müdahale etme kabiliyetine sahip her türlü araç, gereç, donanım, malzeme ve eğitilmiş insan gücünü hazır bulundurma hâli [7]

Hidrojen Sülfür başlıca volkanlardan, bataklık ve nehir ağızlarındaki çürüyen bitkilerden açığa çıkar. Hidrojen sülfür renksiz, yoğun kötü kokulu bir gaz olup özellikle kirli suların arıtılması işlemleri sırasında, madencilik ve petrol arıtım işlemleri sırasında organik maddelerin anaerobik dekompozisyonu sonucu ortaya çıkan bir gazdır. Özellikle atık suların derelere ve açık kanallara verildiği yerler ile kanalizasyonlarda türbülans artışından ve yaz aylarında hidrojen sülfürün sudaki çözünürlüğü azaldığından dolayı ciddi koku problemi oluşur.

Aquatik sistemlerde hipoksi, doğal (ötrofikasyon, su hareketleri, mevsimsel biyolojik, kimyasal ve fiziksel değişimler vb.) veya insan kaynaklı (kimyasal ve biyolojik atıklar) olarak oluşan çözünmüş oksijen düzeyindeki azalmadır. Oksijen oranındaki azalmanın uzun süre devam etmesi balıkta hipoksik strese yol açarak hücrelerde serbest radikal denilen zararlı oksidan bileşiklerin birikimine neden olur.

Deniz kıyı çizgisinin kara tarafında kalan yeraltı ve yerüstü sularını ifade eder. [6]

İnsanların günlük faaliyetlerinde içme, yıkanma, temizlik ve bu gibi ihtiyaçları için kullandıkları, sağlaması gereken özellikleri 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiş olan, bir toplu su temini sistemi aracılığıyla çok sayıda tüketicinin ortak kullanımına sunulan sular [1]

İçme ve kullanma suyu temin edilen doğal gölleri veya bu amaçla oluşturulan baraj rezervuarları [1]

Yüzme suyuyla ilgili olarak; yüzme suyu profilinin oluşturulması ve korunmasını, izleme takviminin oluşturulmasını, yüzme suyunun izlenmesini, yüzme suyu kalitesinin değerlendirilmesini, yüzme suyunun sınıflandırılmasını, yüzme sularını etkileyebilecek ve yüzenlerin sağlığına zarar verebilecek kirlilik nedenlerinin belirlenmesini ve değerlendirilmesini, buna ilişkin halkın bilgilendirilmesini, yüzenlerin kirliliğe maruz kalmalarının önlenmesini ve kirlilik riskini azaltmak için harekete geçilmesi [6]

Kentsel atıksuların genellikle Tablo 1’deki şartlara uygun olacak şekilde ön çökeltim havuzu da olabilen biyolojik arıtma veya diğer proseslerle arıtılması [2]

Vali veya vali yardımcısı başkanlığında, il sağlık müdürlüğünün koordinasyonunda çevre ve şehircilik il müdürlüğü, il tarım ve orman müdürlüğü, il kültür ve turizm müdürlüğü, devlet su işleri bölge müdürlüğü temsilcileri ile ilgili yerel idare temsilcilerinden ve Yüzme Suyu Komisyonu başkanınca katılımı gerekli görülen diğer ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan komisyon [6]

Fiziksel, biyolojik veya kimyasal arıtma gibi klasik yöntemlerle ilgili yönetmeliklerle belirlenen düzeyde arıtılamayan ya da arıtımı mümkün olmayan kirletici maddelerin giderilmesinde kullanılan arıtma işlemi [8]

Atıksu kaynaklarının yönetmelikte belirtilen alıcı ortam deşarj standartlarını sağlamak için yapmaları gereken atıksu arıtma tesisi ve/veya kanalizasyon gibi altyapı tesislerinin gerçekleştirilmesi sürecinde yer alan yer seçimi, proje, ihale, inşaat, işletmeye alma gibi işlerin zamanlamasını gösteren plan [1]

Deniz sularının, ekolojik olarak sağlıklı, temiz, üretken ve sürdürülebilir kullanımlarının garanti edilebildiği çevresel durumu temsil etmektedir. [13]

İyonlaşmaya neden olmayan elektromanyetik dalgalar [8]

Yüzme yasağının veya yüzmek sakıncalıdır tavsiyesinin, en az tam bir yüzme sezonu boyunca geçerli olması [6]

Ayrık sistemde evsel ve/veya endüstriyel atıksuları ayrı, yağmur sularını ayrı; bileşik sistemde ise bütün atıksuları birlikte toplamaya, uzaklaştırmaya ve arıtma tesislerine iletmeye yarayan birbirleriyle bağlantılı boru ya da kanallardan oluşan sistem [1]

Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı atık maddeler [8]

Evsel atıksu ya da evsel atıksuyun endüstriyel atıksu ve/veya yağmur suyu ile karışımı [1]

Yüzme suyu kalitesini Ek-1’in A sütununda belirtilen parametreler açısından etkileyen ve ilk etkilenmeden sonra yaklaşık 72 saatten fazla etkilenmesi beklenmeyen, önceden tahmin etmek ve gidermek için ilgili idarece Ek-2’de belirtilen yöntemler ile benzer yöntemlerin geliştirildiği ve açıkça tanımlanabilir nedenleri olan mikrobiyolojik kirlilik [6]

Karalarda bütün yapay ve doğal yeraltı ve yüzeysel suları, denizle bağlantısı olan su kaynaklarında ise, tatlı su sınır noktasına kadar olan sular [1]

Ulusal sınırlar içerisinde yer alan bütün durgun ya da akan tatlı yer üstü suları [9]

Deniz, tabii, suni göl, baraj rezervuarları ve akarsularda taşkın durumları dışında, suyun karayla temas ettiği noktaların birleşmesinden oluşan çizgi [1]

Deniz ve göllerin kıyı sularının, plaj olarak veya benzeri bir amaçla kullanılmaları durumunda, kirlenme riski açısından korumaya alınması gereken bölümleri [1]

Sığ su hattı ya da bir halicin dış sınırlarının dışında kalan sular [2]

Türkiye kıyılarının en dış uç noktalarından çizilen düz esas hattan itibaren deniz tarafına doğru bir deniz mili (1852 m) mesafeye kadar uzanan suları ve bunların deniz tabanı ve altı [6]

Kimyasal oksijen ihtiyacı ya da kısaca KOİ, su ve atıksu örneklerinde kirliliğin derecesinin belirlenmesinde kullanılan en önemli test parametresidir. BOI'nin aksine tasarım parametresi değil, bir kirlilik parametresidir. KOİ değeri, BOİ'nin aksine biyolojik yollarla ayrışmayan bazı maddeleri de içerebilmektedir. Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) sudaki yükseltgenebilir maddelerin kimyasal yolla oksitlenmeleri için gerekli oksijen miktarıdır. Evsel ve endüstriyel atıksuların (özellikle endüstriyel) kirlilik derecesini belirlemede kullanılan en önemli parametrelerden biri kimyasal oksijen ihtiyacıdır.

Olay sonucunda, petrol ve diğer zararlı maddelerin; canlı kaynaklara ve deniz yaşamına zarar verecek, insan sağlığı için tehlike oluşturacak, balıkçılık ve denizlerin diğer yasal amaçlarla kullanımı da dahil olmak üzere, denizcilik faaliyetlerini engelleme, deniz suyunun niteliğini değiştirme ve ekolojik dengeyi bozma gibi zararlı etkiler yaratacak şekilde deniz çevresine karışması [7]

Doğal veya insan faaliyetleri sonucu, insan sağlığını tehlikeye atacak, yaşam kaynaklarına ve su ekosistemlerine zarar verecek yasal su kullanımlarını kısıtlayacak şekilde doğrudan ya da dolaylı olarak maddelerin veya enerjinin su çevresine boşaltımı [9]

Faaliyetleri sırasında veya sonrasında doğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine, ekolojik den-genin ve çevrenin bozulmasına neden olan gerçek ve tüzel kişileri [8]

Atıkların oluşturduğu veya oluşturması muhtemel çevresel kirlenme ve bozulmayı önlemek, sınırlandırmak, gidermek ve çevrenin iyileştirilmesini sağlamak için yapılan ve/veya yapılacak tüm yatırımların ve harcamaların kirletenler veya bozulmaya neden olanlar tarafından karşılanacağı ilkesi [4]

Gemiden suya bırakıldığında su üstünde veya bitişik sahil hattında petrol, petrol türevi veya yağ izlerinin görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altında renk değişikliği oluşturan veya askıda katı madde/emülsiyon hâlinde maddelerin birikmesine yol açan denge suyu [1]

Duran veya seyir halindeki tankerden, gemiden veya diğer deniz araçlarından su üzerine bırakıldı-ğında; su üstünde veya bitişik sahil hattında petrol, petrol türevi veya yağ izlerinin görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altında renk değişikliği oluşturan veya askıda katı mad-de/emülsiyon halinde maddelerin birikmesine yol açan balast suyu [8]

6 ncı ve 7 nci maddeler ile Ek-1’in A sütununda belirtilen, yüzme suyu kalitesini etkileyen ve yüzenlerin sağlığı için risk oluşturan mikrobiyolojik kirliliğin ya da diğer organizmaların veya atığın varlığı [6]

Çeşitli dalga boylarındaki ışıkları emerek bitkide fotosentez (özümleme) olayının meydana gelmesine sebep olan, yeşil renkli bir biyolojik pigment (renk verici madde). Klorofil, doğada çok yaygın olarak bulunan ve bitkilere yeşil rengin tonlarını veren bir tür pigmenttir. Kimyasal yapısına göre tetrapirol türevi olan bu pigment, bitkinin yaprak ve sap kısımlarında bolca bulunur.

İnsanda koku alma duygusunu harekete geçiren ve kokunun algılanmasına neden olan uçucu mad-delerin yarattığı etki [8]

Evsel ve endüstriyel atıksularda belirli zaman aralıklarında atıksu debisiyle orantılı olarak alınan karışık numune [1]

Bir olayın meydana gelmesinden sonra ortaya çıkabilecek muhtemel kirlenmeyi önlemek veya sınırlı tutmak amacıyla alınan tedbirler [7]

Açık denizle kütlesel su alışverişinin boğaz veya daha geniş bir açıklık aracılığıyla engellenmiş olarak sağlanabildiği ve kıyı çizgisinin girintili (içbükey) olduğu deniz bölümlerini [1]

Denizin kara dışına çıkarak oluşturduğu, göle benzer, ancak dar bir boğazla denize açılan su çıkıntısıdır.

Arıtma çamurunun organik madde kaybını önlemek amacıyla kurutma fırınında 70 °C de sabit ağırlığa gelinceye kadar kurutulması sonucunda geride kalan katı madde miktarı [10]

Baraj, göl ve körfezleri korumak amacıyla inşa edilen ve çevreden gelen atıksuların kıyı boyunca toplandığı atıksu kanalı [1]

Atıksu debisi 50 m3/gün den daha düşük olan ve içerdiği herhangi bir kirlilik parametresinin türü ve miktarı itibariyle önemli kirletici kaynak özelliğini taşımayan atıksu kaynaklar [1]

Tersaneler ve yat limanları ile balıkçı ve gezinti tekneleri de dâhil olmak üzere tüm gemilerin muhtelif faaliyetlerinde kullanabilmeleri amacı ile inşa edilmiş ve donatılmış deniz ve kıyı yapıları [3]

Liman işleticisi adına hareket edebilecek yetkiye sahip gerçek veya tüzel kişi [3]

Atıksu deşarjında izin verilen maksimum kirletici miktarı ve/veya konsantrasyonu [9]

Akdeniz ve Karadeniz’e boğazlarla bağlı olan küçük bir iç deniz olan Marmara Denizi, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile birlikte Türk Boğazlar Sistemi olarak adlandırılır. Marmara Denizi 70 km genişlik, 250 km uzunluk boyutlarıyla yaklaşık 11.500 km2 yüzey alana sahiptir. Ortalama derinliği 400 m, en derin yeri ise 1390 m’dir. Marmara Denizi'nin taban topografyası, güneyinde 100 m derinliğe sahip geniş bir kıta sahanlığı ile kuzeyde yer alan üç derin çukuru içermektedir. Marmara Denizi hidrografik yapısı yaklaşık 25 m derinlikte keskin bir ara yüzey ile birbirlerinden ayrılan yoğunlukları birbirlerinden oldukça farklı iki tabakalı yapıdadır. Üst tabakada İstanbul Boğazı’ndan gelen Karadeniz kökenli az tuzlu sular ile alt tabakada Çanakkale Boğazı’ndan gelen Akdeniz kökenli çok tuzlu sular bulunur. Marmara’da fotosentez sadece Karadeniz suyuyla beslenen ince üst tabakada (10-20 metre) yer almaktadır. Işıklı tabakada genelde bu üst tabaka ile sınırlı olup kalınlığı maksimum 15-20 m civarındadır. Dolayısı ile fotosentez ve fitoplankton yaşamı da bu tabakadadır. Marmara yüzey suları, inorganik besin elementlerince fakir, fakat organik madde içeriğince zengindir. [13]

Boğazlar ve Susurluk Havzası dâhil Marmara Denizi Hidrolojik Havzasında ve bu havzada yer alan illerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli illerinin tamamını tanımlamaktadır. [13]

1978 protokolü ile değiştirilen 1973 tarihli Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşmenin Türkiye'de yürürlükte olan metni [3]

Bir olayın meydana gelmesinden sonra ortaya çıkan kirliliğin neden olacağı zararı azaltmak, gidermek, sınırlandırmak amacıyla icra edilen faaliyetleri veya koruyucu önlemlerin uygulanması [7]

Denizdeki biyolojik üretimin ilk basamağı olan bitkisel planktonun (fitoplankton) bazı çevresel faktörlerin tetiklemesiyle aşırı çoğalmasının bir ürünü olarak deniz suyuna salgıladıkları sümüksü, şeffaf, yapışkan bir organik maddedir. [14]

Nehir havzalarında su ayrım çizgisinden denize aktığı noktaya, kapalı havzalarda ise suyun toplandığı nihai noktaya kadar suyun toplanma alanı [6]

Ortamda bulunan aerobik bakterilerin çeşitli formlarının azot, amonyum ve nitriti kullanarak kademe kademe nitrata dönüştürmesidir. Amonyağın doğada önce nitrite, nitritin de nitrata dönüştürülmesi işlemidir. Doğada bu işi nitrifikasyon bakterileri yapar ( nitrosomanas ve nitrobakter ). Ölen canlıların proteinlerinin oksijenli ortamda mantar ve bakteri faaliyetleri ile amonyum iyonu, su ve karbondioksite kadar giden bir dizi ara basamakla yıkılması, ayrıca amonyumun Nitromonas bakterilerince nitrite ve nitritin de Nitrobacter bakterilerince nitrat iyonlarına kadar okside olması olayı.

Noktasal kirlilik, bir su havzasının su borusu veya hendek gibi belli bir noktadan kaynaklanan atıklarla kirlendiğini gösterir. Bu tür kirliliğin kaynakları arasında bir arıtım tesisinden boşaltılan evsel atıklar, fabrika atıkları veya rögar taşkınları yer almaktadır. Noktasal kaynaklı kirlilik, işletme ve belediyelerin arıtma tesisleri yoluyla çevre sularına atılan kirliliktir. Noktasal kaynaklı kirliliğin, atılma noktası belli olduğu için gerektiğinde kontrol altına alınabilir.

Atıksu numune alma noktası, atıksuların toplanıp şehir atıksu sistemine veya alıcı ortamlara boşaltım noktasını; alıcı ortam numune alma noktası ise, atıksuyun alıcı ortama deşarj edilerek alıcı ortamla tam olarak karıştıktan sonra numunenin alındığı nokta [1]

Belirli bir oluşum periyodu için ölçümlerle veya su tüketiminden hareketle yapılan hesaplamalarla belirlenen atıksu miktarı [1]

Karıştıkları su ortamında biyokimsayal olarak parçalanarak oksijen tüketimine yolaçan organik maddeler [1]

Tabii olarak yetişen ve emekle yetiştirilen ağaç ve ağaççık toplulukları yerleriyle birlikte orman sayılan alanlar [10]

Ortofosforik asidin herhangi bir tuzu veya esteri anlamına gelir.

Atıksularının özellikleri nedeni ile; a) Kanalizasyon sistemi yardımıyla toplanan atıksular için bu sisteme kabul edilebilme sınırlarını sağlamak, b) Atıksuların herhangi bir diğer taşıma aracı ile tekil, ortak, organize sanayi bölgesine veya kamuya ait atıksu arıtma ve bertaraf tesisine kabulü için, bu işletmelerin giriş suları için öngörülen sınır değerlere uymak, c) Derin deniz deşarjı ile alıcı ortamlara doğrudan yapılan atıksuların boşaltımından önce, bu konu ile ilgili öngörülen sınır değerlere kadar arıtmayı sağlamak, amacıyla yapılması istenen arıtma tesisi, [1]

Ayırma işlemi dâhil olmak üzere dip tarama malzemesinin hacmini veya tehlikelilik özelliğini azaltmak, yönetimini kolaylaştırmak veya faydalı kullanım olanaklarını arttırmak amacıyla dip tarama malzemesine uygulanan ısıl, fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlemlerden bir veya birkaçı [5]

Her atıksu havzasında, atıksu debisi veya herhangi bir kirlilik parametresi itibariyle (kg/gün) veya başka uygun bir birim cinsinden ifade edilen kirletici yükü o havzada kanalizasyon sisteminin taşıdığı toplam debi ve kirletici yükünün % 1 inden fazla olan veya endüstriyel atıksularda günlük debisi 50 m3 den daha fazla olan veya tehlikeli ve zararlı atıklar içeren endüstriyel atıksu kaynakları [1]

Herhangi bir büyük su ekosisteminde fosfatın artması ve buna bağlı olarak su bitkilerinin biyolojik kitlesinin artması, gübrelemeyle toprağın besin elementlerince zenginleşmesi ve dolayısıyla bitkisel ürünlerin artması biçiminde tanımlanan, bir ekosistemin tamamında veya belirli kısımlarında besin maddelerinin artması, zenginleşmesi olayını niteleyen bir terim.

Suların besi maddelerince özellikle azot ve/veya fosfor bileşiklerince; alg ve daha yüksek yapılı bitkilerin üremesini hızlandıracak, böylece sudaki canlıların dengesini bozacak ve su kalitesinde istenmeyen bozulmalara yol açacak şekilde zenginleşmesidir. Herhangi bir büyük su ekosisteminde, başta karalardan gelenler olmak üzere, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda artması sonucu, plankton ve alg varlığının aşırı şekilde çoğalmasıdır. Bu durum sudaki çözülmüş oksijen miktarını azaltarak uzun vadede su ekosisteminin ölümüne neden olabilir. [1]

Ülkenin doğal zenginlikleriyle tanınan özel bazı yörelerinde mevcut ekolojik dengenin korunması ve gelecek nesillere bozulmadan intikal ettirilebilmesi için ayrılmış ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 3/3/1988 tarihli ve 3416 sayılı Kanunla değişik 9 uncu maddesi gereğince belirlenmiş özel alanlar [1]

Atıksuların parsel içinde toplanması, ön işlemi, kontrolu ve şehir kanalizasyonuna bağlantısını sağlayan sistem [1]

Parsel bağlantı kanalının başında numune almak, ölçüm yapmak, atıksu akımını izlemek için, içine girilebilen ve özel tipleri İller Bankasınca belirlenmiş bacalar [1]

Açık deniz veya okyanusun sahil veya deniz tabanına yakın olmayan kısmıdır. Altı zona ayrılır. Bazı organizmalar da tüm yaşamları süresince pelajik bölgede bulunur ve bunlara pelagos denir.

Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşmenin (MARPOL 73/78) birinci ekinin birinci eklentisinde listelenen maddeler ile bu liste ile sınırlıolmaksızın ham petrol, akaryakıt, slaç, rafine ürünler ve toprak altında doğal olarak meydana gelen her türlü sıvı hidrokarbon karışımı [7]

Peynir üretiminde dinlendirilen peynirlerin bıraktığı beyaza yakın renge sahip sudur. Protein kaynağıdır

Plankton, suda bulunan ve hareket yeteneği akıntıya bağımlı olan canlılara verilen genel isimdir. Genellikle mikroskobik boyutta ve tek hücreli oldukları varsayılsa da, denizanaları veya kopmuş yosunlar da okyanusbilimciler tarafından plankton olarak tanımlanır. Bitkisel planktonlara fitoplankton, hayvansal olanlarına ise zooplankton adı verilir. Göllerde, denizlerde ve akarsularda, hatta belirli şartlar altında buzullarda bulunabilirler. Dünyadaki fotosentez ile üretilen oksijenin büyük çoğunluğunu plankton üretir, diğer kısmını bitkiler üretir.

Plaj olarak kullanılan kıyı suları ile temas gerektirmesine bakılmaksızın sportif amaçla kullanılan akarsu, göl, baraj gölü ve deniz suları [1]

Doğal gölleri veya suyun bir sedde yapısı arkasında biriktirilmesi ile oluşturulan su hacmi [1]

Belirli kimyasal madde ya da maddelerin potansiyel tehlikelerinin belirlenmesi ve sonuçlarının he-saplanması yönünde kullanılan yöntemler bütünü [8]

Belirli üretim alanlarında çalışan organize sanayi bölgelerini; esnaf ve sanatkar siteleri, küçük sanayi bölgeleri ve kooperatif şeklinde üretim yapan benzeri tüzel kişiliğe sahip kuruluşları kapsayan çeşitli küçük ve büyük sanayi kuruluşlarının toplu halde bulundukları ve atıksularını ortak bir sistem ile toplayarak bertaraf ettikleri bölgeler [1]

Akarsu içerisinde veya taşkın suda taşınan materyal [9]

Bir gemideki balast suyunun dibine çöken malzeme [11]

Balast tankı onarımı ve temizliği yapılan tesislerde gemi balast sularından kaynaklanan sedimanların alınması ve geçici depolanması amacıyla kurulmuş tesisler [11]

Seki derinliğini yani görüş mesafesindeki suyun berraklığını ölçmek için kullanılır. Seki derinliği, yüzey ışığının yaklaşık %10'unun kaldığı derinliğe karşılık gelir. 20 cm çapında, siyah – beyaz bir diskin gözden kaybolduğu derinlik, seki derinliği olarak tanımlanır.

Bir alıcı ortama deşarj edilen atıksuyun içerdiği bir kirletici parametrenin atıksudaki konsantrasyonunun deşarj sonucunda alıcı ortamda oluşan fiziksel, hidrodinamik olaylar veya çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyokimsayal reaksiyonlar sonucunda azalmasını ve atıksuyun alıcı ortama deşarj şekli ve alıcı ortamın taşıdığı özelliklere bağlı olarak hesaplanabilen bir büyüklük [1]

Gemilerin makine ve yardımcı makine alt tankları, koferdamlar, ambarlar veya benzer bölümlerinde oluşan sızıntı su ve yağlı atık suların biriktiği bölümler [1]

Sintinede biriken sıvılar [1]

Atıksu altyapı yönetimleri ve/veya evsel katı atık idarelerinin sorumluluk alanı içinde bulunan atıksu ve evsel katı atık hizmetlerinin sağlanması amacıyla kullanılması ve/veya faydalanılması gereken birbirinden bağımsız da olabilen 14 üncü ve 15 inci maddelerinde belirtilen süreçlerin herbiri veya birkaçı [4]

Yüzme suyu kütlesinde bir patlama, tabaka veya köpük şeklinde oluşan siyanobakteri birikimi [6]

Gemilerin makine dairelerinde, yakıt tanklarında veya petrol tankerlerinin kargo tanklarında tortu ve/veya yağ çökeltilerinden oluşan çamur [1]

Gemilerde kargo tanklarının yıkanması sonucu oluşan tank yıkama suları dâhil, slop tanklarında biriken yağlı su artıkları [1]

Su, soğutma amacıyla endüstride ısı transferinde geniş oranda kullanılır. Su buharlaşırken gerekli ısıyı kendinden alarak soğur. Endüstride kullanılan suyun önemli bir kısmının işlevi soğutmadır. Soğuk su kaynaktır ve sıcak bir kaynaktan çıkarılacak kalorileri alır. Kalorilik değişme veya ısı transferi genellikle soğuk ve sıcak kaynak teması olmadan metalik yüzeyin üzerinde oluşur.

Biyolojik ayrışabilirliğinin ve kullanımından kaynaklanan sağlık tehlikelerini önemli ölçüde azaltmak üzere, biyolojik, kimyasal ya da ısıl işlemden, uzun süreli depolama ya da diğer uygun işlemlerden geçirilen evsel ve kentsel arıtma çamurları [10]

Onaya tâbi plân ya da programın onayından önce plânlama veya programlama sürecinin başlangı-cından itibaren, çevresel değerlerin plân ve programa entegre edilmesini sağlamak, plân ya da prog-ramın olası çevresel etkilerini en aza indirmek ve karar vericilere yardımcı olmak üzere katılımcı bir yaklaşımla sürdürülen ve yazılı bir raporu da içeren çevresel değerlendirme çalışmaları [8]

Ortam kalitesini belirlemek üzere alınan su numunelerinde herhangi bir parametre için yapılan ölçümlere ait % 90 yüzdelik değeri [1]

Kullanım amaçlarının belirlenmiş olup olmadığına bakılmaksızın bütün su kaynaklarının dengeli ve sağlıklı ortamlar olarak muhafazası esasına göre, su kaynaklarının korunmasına ve kullanım planlanmasına temel teşkil etmek üzere, yapılmış veya yapılacak kullanım sınıflarına uygunluk açısından su kaynaklarından beklenen fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikler [1]

Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik kaynaklarda, insan sağlığında, balıkçılıkta, su kalitesinde ve suyun diğer amaçlarla kullanılmasında engelleyici bozulmalar yaratacak madde veya enerji atıklarının boşaltılması [1]

Belirli bir amaçla kullanımı planlanan su kütlelerinin mevcut su kalite kriterleri uyarınca kalite denetimine tabi tutulabilmesi ve daha fazla kalite kaybının önlenmesi için konulmuş sınır değerleri [1]

Göllerde ve rezervuarlarda bu su kaynağını besleyen yeraltı ve yüzeysel suların toplandığı bölgenin tamamını; bir akarsu parçasında ise belirli bir kesiti besleyen bölgenin memba kesimi [1]

Denizde oksik tabakanın tabanı ile anoksik tabakanın üst su seviyesi arasında yer alan az oksijenli geçiş tabakasıdır.

Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler [8]

Gelecek kuşakların ihtiyaç duyacağı kaynakların varlığını ve kalitesini tehlikeye atmadan, hem bu-günün hem de gelecek kuşakların çevresini oluşturan tüm çevresel değerlerin her alanda (sosyal, ekonomik, fizikî vb.) ıslahı, korunması ve geliştirilmesi süreci [8]

Bugünkü ve gelecek kuşakların, sağlıklı bir çevrede yaşamasını güvence altına alan çevresel, eko-nomik ve sosyal hedefler arasında denge kurulması esasına dayalı kalkınma ve gelişme [8]

Kıta sahanlığı. Karaları çevreleyen ve karalardan 200 m. derinliğe kadar olan sığdeniz dipleri; Kara platformu, Kıta Yamacı, sığlık, denizdeki sığ yerler.

Fekal kaynaklı indikatör mikroorganizmaların, deniz ve kıyı sularındaki ortam şartlarında, hidrodinamik ve dispersiv seyrelme şartları sabit tutulmak kaydıyla, ilk konsantrasyonlarının % 10 una düşünceye kadar geçecek süre [1]

Haliçler, koy ve körfezler başta olmak üzere, kıyı ve açık deniz bölümlerinde ve göllerde derinlik boyunca sıcaklık, tuzluluk ve bunlara bağlı yoğunluk farklılaşmasının aniden büyük değerler göstermesi sebebiyle, farklı özelliklerde birden fazla su kütlesinin bulunabilmesi [1]

Atıksuyun alıcı ortamda dağılıp yeknesak bir konsantrasyona ulaştığı deşarj noktasına en yakın nokta [1]

Atıksu ve evsel katı atık ile ilgili verilen tüm hizmetler karşılığında ortaya çıkan toplam sistem maliyetinin bu hizmetlerden yararlananlara yansıtılmasına yönelik yöntemi ve bu yöntemle hesaplanmış ücretler listesi [4]

Atıksu ve evsel katı atık sistemlerinin devamı için gerekli tüm maliyetin belirlendiği, toplandığı ve raporlandığı hesaplama sistemi [4]

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından düzenlenen, tarama faaliyeti yapabilme yetkisine sahip olunduğunu gösteren belge [5]

Doğal kaynakları uygun girdilerle birlikte kullanarak yapılan her türlü üretim, yetiştirme, işleme ve pazarlama faaliyetleri [10]

Normal zamanlarda su altında bulunmayan, akarsu yatağı dışında bulunan, yağıştan meydana gelen aşırı akış neticesinde taşkınlara maruz kalmış ve tekrar maruz kalması muhtemel olan alanlar [10]

Denizle bağlantısı olan kıtaiçi su kaynaklarında tuzluluk derecesinin hissedilir derecede arttığı ve tespitinde klorür iyonları konsantrasyonunun 250 mg/L olarak kabul edildiği nokta [1]

Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve diğer canlıların doğal yapılarının bozulmasına neden olan atıklar ve bu atıklarla kirlenmiş maddeler [8]

Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve diğer canlıların doğal yapılarının bozulmasına neden olan her türlü kimyasal madde ve ürünler [8]

Su çevresi için önemli risk teşkil eden zehirlilik, kalıcılık ve biyolojik birikme özelliğinde olan madde ve madde grupları [9]

Su ve çevresi için önemli risk teşkil eden, zehirlilik, kalıcılık ve biyolojik birikme özelliğinde olan madde ve madde grupları [1]

Ahşap yat imalatında boy sınırlaması olmaksızın tam boyu yetmiş beş metreye kadar kara ve denizdeki fiziksel şartların uygun bulunması halinde yüz yirmi beş metreye kadar her türlü gemi ve su araçlarının inşa, tadilat ve bakım-onarım hizmetlerinden biri veya bir kaçının yapılmasına imkân sağlayan tesis [11]

Gemilerin bakım - onarımının yapıldığı ve havuzlandığı mahaller [3]

Her cins ve boyutlarda gemi ve su araçlarının inşası, bakım-onarım ve tadilatlarından biri veya bir kaçının yapılmasına imkân sağlayan tesis [11]

Tesiste yürütülen faaliyetler, hammadde ve atık akış sistematiğini detaylı olarak açıklayan ve izleme sonuçlarını içeren rapor [11]

Yatırımın finansal maliyetini, sistemin işletilmesi ve bakımını, sabit varlıkların amortismanını, yönetim ve izleme giderlerini, vergileri, kamulaştırmayı ve sistemin finansal sürdürülebilirliğini sağlayacak özkaynak getirisini de içeren toplam değer [4]

Trofik türler besin ağı içinde aynı av ve avcılara sahip olan türlerdir. Düğüm noktasında yer alan yaygın örnekler arasında parazitler, mikroplar, ayrıştırıcılar, saprotroflar. tüketiciler ve avcılar sayılabilir.

Kentsel atıksuyun bu Yönetmeliğin ve diğer ilgili yönetmeliklerin ilgili hükümleri ile kalite amaçlarını karşılayacak şekilde alıcı ortama deşarjını sağlayacak herhangi bir proses ve/veya bertaraf sistemiyle arıtılması [2]

Brüt (gros) birincil üretkenlik, deniz ve göl gibi su kütlelerinde anorganik karbonun birim zaman ve yüzey alanı başına organik ürünlere dönüştürülerek, organizma bünyesine alınan miktarını; net birincil üretkenlik ise iç solunum ve diğer enerji kayıpları düşüldükten sonra kalan birincil üretkenlik miktarı [1]

Ayrık sistem kanalizasyon yapılarında yağış suları, yüzeysel sular, drenaj sularını taşıyan kanalları [1]

Belirli ve tek bir kaynağı olmayan, yayılmış durumdaki kirliliklere verilen addır. Bu tür kirliliğin nedeni, küçük oranda bazı kirletici maddelerin zamanla birikerek bir yerde yığılmasıdır. Yayılı kirlilik, kirliliğe neden olan maddelerin çıktığı yerin tespit edilemediği yayılı kaynaklardır. başlıca yayılı kirletici kaynakları “arazi kullanımı, tarımsal faaliyetler (gübre kullanımı), hayvancılık faaliyetleri, atmosferik taşınım, katı atık depolama faaliyetleri (düzensiz depolama alanı sızıntı suları), fosseptik (sızdırmalı) çıkış suları” olarak sınıflandırılabilir.

Toprak yüzeyinin altında, durgun veya hareket halinde olan bütün sular [1]

Yeraltında bulunan durgun veya hareket halinde olan sular [6]

Yeraltı suları haricindeki bütün iç sular, geçiş suları ve kıyı suları [6]

OECD tarafından çevresel etmenlerin ve doğal kaynakların insanların refahını ve esenliğini sağlamaya devam ettikleri, aynı zamanda ekonominin de bu hususları dikkate alarak geliştiği büyüme modeli olarak tanımlanmaktadır. [13]

Boşaltma işlemleri ve temizleme operasyonları tamamlandıktan sonra geriye kalan, geminin kargo ambarı veya depolarındaki her türlü yük malzemesinin artan kısımları ile yükleme veya boşaltma fazlalıkları ve dökülenler [3]

Tesiste imal edilen ve/veya bakım onarım için gelen sac, ahşap, kompozit ve benzeri gemilerin hava ve su ile temasında korozyona uğramaması ya da korozyona uğrayan yüzeyde gemi yapı elemanlarının dayanıklılığını artırmak ve yüzeylerini korumak için uygulanan işlemlerin tümünü (kesme, taşlama, kazıma, yıkama, kurutma, macunlama, raspalama, boyama/vernikleme ve benzeri [11]

Yüzme suyunun bulunduğu alan [6]

Yüzme alanını işleten gerçek veya tüzel kişi [6]

Çok sayıda yüzenin beklendiği dönem [6]

İl yüzme suyu komisyonu tarafından belirlenen, yüzmeye açıkça izin verilen veya yüzmenin yasaklanmadığı ve geleneksel olarak çok sayıda insanın yüzdüğü akarsu, göl, baraj gölü ve deniz suyu [6]

Yetkili mercilerce yüzmeye izin verilen veya yüzmenin yasaklanmadığı ve geleneksel olarak çok sayıda insanın yüzdüğü akarsu, göl, baraj gölü ve deniz suyu [1]

Ek-2’de tanımlanan değerlendirme metodu kullanılarak Ek-1’de belirtilen kriterlere göre yüzme suyu kalitesinin değerlendirilmesi işlemi [6]

Yüzme sularının korunması amacıyla su kalitesi durumunu, potansiyel kirlilik kaynaklarını, baskıları, acil müdahale ve tedbir programlarını ve plajların kullanım esaslarını içeren doküman [6]

Zehirli olarak tanımlanan bir maddenin belirli bir konsantrasyondan fazla olarak su ortamında bulunmasıyla insan sağlığının, çeşitli indikatör organizmaların sağlığının ve ekosistem dengesinin tehdit edilmesini; akut veya kronik hastalıklara, teratojenik, genetik bozulmalara ve ölümlere yol açması özelliği [1]

Zeytinin zeytinyağına dönüştürülmesi sırasında meydana gelen zeytin karasuyu, zeytinin içerisindeki özsu, zeytin yıkama suları, proses sırasında katılan su ve pirinadan sızan suların toplamından meydana gelmektedir

Atıksuların zehirlilik derecesini belirlemede kullanılan bir birim [1]