Suriyeliler Barometresi-2019 Açıklandı

IGAM Academy Başkanı, Türk-Alman Üniversitesi Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi (TAGU) Müdürü Prof. Dr. M. Murat Erdoğan’ın, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) desteğiyle hazırlamış olduğu, ‘Suriyeliler Barometresi- 2019: Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi’ Araştırma sonuçları açıklandı.

Türkiye’deki Suriyeliler üzerine yapılan en kapsamlı araştırma olan Suriyeliler Barometresi-2019, hem Türk toplumunun hem de Suriyelilerin birarada yaşama dair tutumlarını, geniş çaplı anket ve odak grup mülakatlarıyla ortaya koyuyor olması bakımından da önemli bir özellik taşıyor. İlk olarak 2014 ve ardından 2017’de yapılan çalışmanın son olarak 2019 yılında tekrarlanmasıyla süreç içerisinde her iki toplumun da görüşlerinin nasıl değiştiğine dair bir karşılaştırma yapma imkanı da doğuyor. Türkçe-İngilizce ve Arapça olmak üzere üç dilde hazırlanan Raporun ayrıca geniş bir yönetici özeti de bulunuyor.

Çalışmanın en önemli bulgularından biri; 2019’da 2017 yılına göre, Türk toplumunun Suriyelilere özellikle başlangıç yıllarında verdiği olağanüstü desteğin ve dayanışmanın devam ettiği; ancak toplumsal kabul ve dayanışmada belirgin bir azalma, endişelerde ise artış olduğu yönünde. Yani Türk toplumunun kabulü, büyük ölçüde “tahammül”e dönüşmüş durumda. Buna karşın Rapor Suriyelilerin, ülkelerine dönme kararlılıklarının hızla azaldığını ortaya koyuyor.
Çalışmanın diğer önemli bulguları şöyle özetleniyor:

- Uzunca süre Suriyelilere büyük destek veren Türk toplumunun desteğinde ciddi bir aşınma ve isteksizlik görünür hale gelmiştir. Türk toplumunun Suriyeliler konusundaki artan kaygıları, sürecin her geçen gün daha da siyasileşmesine yol açacak gibi görünmektedir.

- Türkiye’deki Suriyelilerin, ülkelerindeki savaş ve belirsizlik ortamının devam ediyor olması nedeni ile geri dönme umut ve istekleri azalmaktadır. Buna paralel bir biçimde aradan geçen yıllarda kendileri için Türkiye’de kurdukları hayatın büyük ölçüde normalleşmesi ve çeşitlenmesinin de etkisi ile Türkiye’deki kalıcılık eğilimleri güçlenmektedir.

- Ortak yaşamın uzaması ve hatta pek çok alanda doğallaşmasına rağmen, Türk toplumunun artan sosyal mesafesi dikkat çekmektedir.

- Zor durumda olanla dayanışmayı büyük bir hevesle gerçekleştiren Türk toplumu, ortak gelecek ve daimi olarak birlikte yaşam konusuna mesafe koyarak, buna hazır olmadığını hem endişeleri hem de talepleri ile ortaya koymaktadır.

- Türk toplumu ile Suriyelilerin karşılıklı “kültürel benzerlik” algısı da tıpkı sosyal mesafede olduğu gibi farklılaşmaktadır.

- Suriyelilerin Suriye’ye dönme konusundaki kararlılıkları hızla azalmaktadır.

- Suriyelilerin gelecek planlamaları her geçen gün Suriye’deki gelişmelerden bağımsızlaşmaktadır.

- Türk toplumuna göre Suriyeliler geçimlerini Türk devletinin yardımlarıyla (%84,5) ya da “dilenerek” sağlamaktadırlar. Oysa istisnalar ve 1.5 milyon Suriyelinin aldığı ayda 120 TL’lik SUY yardımı dışında sürekli, düzenli bir gelir kaynağı olmayan Suriyeliler, çalışarak hayatlarını idame ettirmektedirler.

- Her ne kadar Suriyeliler de Ocak 2016’dan bu yana çalışma izni alma hakkın sahip olsalar da genelde kayıt dışı çalıştıkları anlaşılmaktadır.

- 12 yaş üstündeki Suriyelilerin SB-2017’de % 38,7, SB-2019’da ise % 37,9’u hayatların çalışarak idame ettikleri anlaşılmaktadır.

- Türk toplumunun Suriyelileri tanımlamasında olumsuz kavramların ön plana çıktığı gözlenmektedir.

- Aradan geçen dokuz yıl sonrasında Türk katılımcıların neredeyse %80’i, Suriyelilerin en az yarısının Türkiye’de kalacağından emindir. Ancak “burada kalıcı olacaklar” görüşü beyan edilmesine rağmen, birlikte yaşam iradesinin son derece zayıf olduğu, yani Türk toplumunda Suriyeliler konusunda “gönülsüz bir kabullenme” olduğu söylenebilir.

- Türk toplumuna ve Suriyelilere benzer formatta yöneltilen “uyum” soruları ciddi bir ayrışmayı ortaya koymakta, uyum konusunun aslında ne kadar duygusal ve subjektif husus olduğunu da göstermektedir.

- SB araştırmasında “Türkiye’nin en önemli 10 sorunu içinde Suriyeliler konusu sizce kaçıncı öncelikli konudur?” sorusuna alınan cevapta, Suriyeliler konusunu Türkiye’nin ilk üç önemli sorunu olarak görenlerin toplam oranı %60’ın üzerinde olarak tespit edilmiştir.

- Suriyelilerin Türkiye’de “çalışma koşulları”, “iletişim”, “barınma”, “gıda”, “ayrımcılık”, “sağlık”, “eğitim” alanlarında ne ölçüde sorun yaşadıklarına dair sorulara gelen cevaplar, SB-2017’ye göre SB-2019’da daha olumlu bir tabloya işaret etmektedir.

- Suriyelilerin Türkiye’de en fazla sorun yaşadıkları ve şikâyetçi oldukları alan, “çalışma koşulları”dır (%36,2).

- Suriyeliler içinde vatandaşlığa olumlu bakanların oranının SB-2017’de ve SB-2019’da son derece yüksek olduğu açık bir biçimde görülmektedir.

- Ortaya çıkan tablo, Suriyelilerin %60’ının kendileri ve aileleri için Türkiye’de bir gelecek olduğuna inandıklarını göstermektedir.

Suriyeliler Barometresi 2019 - Türkce
Suriyeliler Barometresi 2019 - Yönetici Özeti - Türkçe
Syrians Barometre 2019 - English
Syrians Barometre 2019 - Executive Summaryمؤشـــــــر الضــــغط للسوريين ٢٠١٩ 
 مؤشـــــــر الضــــغط للسوريين ٢٠١٩ - الملخص التنفيذي